با آغاز اجرای طرح ملی «جهش تولید در برنج» و هدف‌گذاری تحقق خودکفایی ۹۰ درصدی تا چهار سال آینده، استان گیلان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین قطب‌های تولید این محصول استراتژیک، نقش کلیدی در مسیر استقلال غذایی کشور ایفا می‌کند.
به گزارش "گسترش تولید و تجارت" آغاز طرح ملی «جهش تولید در برنج» در کشور با هدف تحقق خودکفایی ۹۰ درصدی، بار دیگر نگاه‌ها را به ظرفیت‌های بی‌بدیل استان گیلان به‌عنوان یکی از ستون‌های تولید این محصول راهبردی جلب کرده است.در شرایطی که وابستگی به واردات برنج همواره از چالش‌های اقتصادی و امنیت غذایی کشور محسوب شده، این طرح می‌تواند با محوریت گیلان، ایران را به آستانه خودکفایی واقعی برساند.بر اساس داده‌های وزارت جهاد کشاورزی، استان گیلان با دارا بودن بیش از ۲۳۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری، رتبه دوم تولید برنج کشور را داراست.محصولات بومی نظیر «هاشمی»، «صدری» و «بی‌نام» نه‌تنها بخش عمده‌ای از برنج مصرفی خانوار ایرانی را تامین می‌کنند، بلکه به‌دلیل عطروطعم منحصربه‌فرد، شهرتی فراتر از مرزهای کشور دارند.از سوی دیگر، تجربه چند دهه‌ای کشاورزان گیلانی، تنوع زیستی مطلوب و زیرساخت‌های نسبی صنایع تبدیلی، مزیت‌هایی هستند که این استان را برای اجرای پایلوت‌های طرح جهش تولید، در جایگاهی ممتاز قرار می‌دهند.
یکی از محورهای اصلی طرح ملی، بهره‌گیری از ارقام کم‌آب‌بر و مقاوم به تنش‌های اقلیمی است. در همین راستا، همکاری‌های مشترکی با مراکز تحقیقاتی داخلی و بین‌المللی از جمله چین شکل‌گرفته است، اما آن‌چه این مسیر را در گیلان متفاوت می‌کند، قابلیت بومی‌سازی این ارقام است.مراکز تحقیقاتی در لاهیجان، رشت و تالش با اجرای پروژه‌های میدانی، در تلاش‌اند تا با تلفیق دانش بومی و یافته‌های علمی، ارقام جدید را با شرایط اقلیمی خاص گیلان هماهنگ کنند، این رویکرد، امکان رشد پایدار تولید برنج را در بلندمدت افزایش می‌دهد.
گیلان و چالش آب در بستر برنج‌کاری
یکی از اولویت‌های اساسی در افزایش تولید، کاهش وابستگی به منابع آب سطحی و سنتی است، گیلان به‌رغم برخورداری از منابع طبیعی قابل‌توجه، در سال‌های اخیر با تنش‌های آبی دوره‌ای روبه‌رو بوده است، استفاده از روش‌های نوین آبیاری، تجهیز شالیزارها به زهکش‌های بهینه و توسعه سدهای کوچک محلی، از جمله مواردی است که در این استان می‌تواند بازدهی تولید را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد.
حضور کشاورز در قلب تحول
موفقیت طرح جهش تولید در گیلان بدون مشارکت واقعی شالیکاران، ممکن نیست. کشاورزان گیلانی سال‌ها با کشت ارقام سنتی خو گرفته‌اند و هر گونه تحول، نیازمند آموزش، حمایت و جلب اعتماد آن‌ها است.در همین راستا، ترویج کشاورزی قراردادی، تسهیلات خرید نهاده، آموزش استفاده از ماشین‌آلات مدرن و اصلاح نظام بیمه کشاورزی از جمله الزامات تحقق این جهش است.یکی از اشتباهات گذشته در مدیریت تولید برنج، تاکید صرف بر گسترش سطح زیرکشت بود؛ در حالی که امروزه اصل بر افزایش عملکرد در واحد سطح است.در گیلان، با استفاده از ارقام پرمحصول و فناوری‌های مکانیزه، می‌توان با حفظ کیفیت محصول، تولید را ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش داد بدون آن‌که فشاری بر منابع طبیعی وارد شود.
با توجه به تمرکز دولت مردمی بر حمایت از تولید داخل و تحقق امنیت غذایی، طرح جهش تولید در برنج فرصتی تاریخی برای استان گیلان است تا بار دیگر جایگاه خود را در تامین نیازهای ملی تثبیت کند.اگر چالش‌های ساختاری نظیر مالکیت خُرد اراضی، فرسودگی تجهیزات و مشکلات بیمه‌ای برطرف شود، گیلان می‌تواند به الگوی ملی در تولید پایدار برنج تبدیل گردد.
گام بلند ایران به سوی خودکفایی برنج
با آغاز اجرای طرح ملی «جهش تولید در برنج» و هدف‌گذاری تحقق خودکفایی ۹۰ درصدی تا چهار سال آینده، استان گیلان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین قطب‌های تولید این محصول استراتژیک، نقش کلیدی در مسیر استقلال غذایی کشور ایفا می‌کند.
یکی از محورهای اصلی طرح ملی، بهره‌گیری از ارقام کم‌آب‌بر و مقاوم به تنش‌های اقلیمی است. در همین راستا، همکاری‌های مشترکی با مراکز تحقیقاتی داخلی و بین‌المللی از جمله چین شکل‌گرفته است، اما آن‌چه این مسیر را در گیلان متفاوت می‌کند، قابلیت بومی‌سازی این ارقام است. مراکز تحقیقاتی در لاهیجان، رشت و تالش با اجرای پروژه‌های میدانی، در تلاش‌اند تا با تلفیق دانش بومی و یافته‌های علمی، ارقام جدید را با شرایط اقلیمی خاص گیلان هماهنگ کنند، این رویکرد، امکان رشد پایدار تولید برنج را در بلندمدت افزایش می‌دهد.
گیلان و چالش آب در بستر برنج‌کاری
یکی از اولویت‌های اساسی در افزایش تولید، کاهش وابستگی به منابع آب سطحی و سنتی است، گیلان به‌رغم برخورداری از منابع طبیعی قابل‌توجه، در سال‌های اخیر با تنش‌های آبی دوره‌ای روبه‌رو بوده است، استفاده از روش‌های نوین آبیاری، تجهیز شالیزارها به زهکش‌های بهینه و توسعه سدهای کوچک محلی، از جمله مواردی است که در این استان می‌تواند بازدهی تولید را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد.
در یک نگاه کلان، استان گیلان به‌دلیل برخورداری از زیرساخت‌های کشاورزی، فرهنگ غنی زراعی و تجربیات موفق در تولید برنج، می‌تواند بازوی اصلی تحقق خودکفایی ۹۰ درصدی در این محصول استراتژیک باشد.اما برای تحقق این چشم‌انداز، باید از سطح شعار عبور کرد و به برنامه‌ریزی میدانی، حمایت مادی و معنوی از کشاورزان، و استفاده از فناوری‌های بومی‌سازی‌شده پرداخت.
منبع: فارس
مطالب مرتبط
