فلزات
غلات
دریای کاسپین
توسعه کریدور شمال–جنوب (INSTC)
تکمیل مسیر غربی
بازارهای اوراسیا
ایران مرکز ثقل اتحاد تجاری مسکو و دهلی
هند و روسیه با امضای نقشه راه ۲۰۳۰، جهشی تازه در همکاریهای اقتصادی خود رقم زدهاند؛ مسیری که مرکز ثقل آن بر توسعه کریدور حملونقل بینالمللی شمال–جنوب است؛ شاهراهی که میتواند با عبور از ایران، ساختار تجاری اوراسیا را بازتنظیم کرده و وابستگی مسکو به مسیرهای اروپایی را کاهش دهد.
نقشه راه چشمانداز ۲۰۳۰ که بهتازگی میان هند و روسیه امضا شده، نهتنها بیانگر تعمیق روابط سیاسی دو کشور است، بلکه جهتگیری جدیدی در تجارت منطقهای و مسیرهای لجستیکی اوراسیا ایجاد میکند
به گزارش "گسترش تولید و تجارت" در شرایطی که قدرتهای غربی با ابزار تعرفه، تحریم و محدودیتهای مالی به دنبال فشار بر مسکو هستند، توسعه کریدور شمال–جنوب (INSTC) به یکی از محورهای اصلی همکاری دو کشور تبدیل شده است؛ مسیری که نقش ایران در آن غیرقابلانکار است.این توافق در جریان دیدار نارندرا مودی و ولادیمیر پوتین در دهلینو نهایی شد. رهبران دو کشور با اشاره به بیثباتی زنجیرههای تامین جهانی و اختلال در تجارت سنتی شرق–غرب، اعلام کردند که راهبرد جدید آنها بر ایجاد مسیرهای پایدار زمینی و دریایی بهویژه در محور شمال–جنوب استوار است.
چرا روسیه به کریدور شمال–جنوب روی آورده است؟
بر اساس ارزیابی تحلیلگران، مسکو در تلاش است ساختار تجارت خارجی خود را از وابستگی تاریخی به اروپا دور کرده و به سمت بازارهای جنوب، خاورمیانه، آفریقا و آسیای شرقی حرکت کند. الکسی زاخاروف، پژوهشگر حوزه اوراسیا، معتقد است این کریدور برای صادرات روسیه، از غلات و فلزات گرفته تا انرژی و مواد اولیه، یک مسیر پایدار و کمریسک فراهم میکند. وی تاکید میکند که برای مسکو، INSTC نه یک پروژه واکنشی به تحریمها، بلکه بخشی از استراتژی دیرینه تنوعبخشی به مسیرهای تجاری است.وی توضیح میدهد که این مسیر صرفاً یک راه ارتباطی با هند نیست؛ کالاهای روسی پس از رسیدن به بندر عباس میتوانند به سرعت به خلیج فارس، شرق آفریقا یا جنوب شرق آسیا ارسال شوند؛ ظرفیتی که مسیرهای کلاسیک روسیه فاقد آن بودهاند.
سه شاخه یک کریدور راهبردیکریدور شمال–جنوب از سه مسیر اصلی تشکیل شده است
1. شاخه شرقی از طریق قزاقستان و ترکمنستان؛ فعالترین مسیر فعلی با زمان تحویل کوتاهتر.
2. شاخه غربی از طریق آذربایجان یا ارمنستان؛ مسیری که هنوز کامل نشده و روسیه تامین مالی خط آهن رشت–آستارا را برعهده گرفته است.
3. شاخه میانی دریایی که با ترکیب حمل دریایی و زمینی و عبور از دریای کاسپین، مکمل دو مسیر دیگر است.پیشرفت در شاخه شرقی سریعتر بوده اما روسیه تلاش میکند با تکمیل مسیر غربی، یک کریدور زمینی تمامریلی ایجاد کند تا وابستگی مسیرهای حملونقل به دریا به حداقل برسد.
اهمیت INSTC برای هنددهلینو این کریدور را ابزاری برای کاهش هزینه و زمان حملونقل میداند
کریدور شمال-جنوب میتواند مسیر سنتی دریایی هند–اروپا از کانال سوئز را که حدود ۴۰ روز طول میکشد، به مسیر زمینی–دریایی ۲۰ تا ۲۵ روزه تبدیل کند. این مزیت، نفوذ تجاری هند در آسیای میانه و روسیه را نیز تقویت خواهد کرد.پیشرفت هند در مذاکرات تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا نشان میدهد دهلینو برای حضور پررنگتر در بازارهای اوراسیا اهمیت زیادی قائل است و INSTC را ستون فقرات این راهبرد میداند.
چشمانداز آینده؛ پتانسیل بالا، اما نیازمند زماناگرچه این کریدور در حال حاضر کاملاً عملیاتی شده، اما با محدودیتها و تنگناهایی مواجه است
زاخاروف معتقد است نقش INSTC هنوز در تجارت جهانی بزرگ نیست، اما پتانسیل آن برای رشد در دهه آینده بسیار بالاست. نیاز به هماهنگی گمرکی، سرمایهگذاری زیرساختی و استانداردسازی عملیات، چالشهای اصلی پیش روی آن است. حسن کریمنیا، کارشناس حملونقل و ترانزیت عنوان کرد که با توجه به تغییرات ژئوپلیتیکی و بازآرایی مسیرهای تجاری جهانی، کریدور شمال–جنوب به یکی از ستونهای اصلی تجارت اوراسیا تبدیل خواهد شد؛ مسیری که با عبور از ایران، جایگاه ژئواکونومیک کشور را بیشازپیش برجسته میکند.
منبع: فارس
مطالب مرتبط
