مراسم امضای تفاهم‌نامه تامین مالی زنجیره‌ای میان وزارت صمت و ۷ بانک عامل امروز با حضور وزرای صمت و اقتصاد، رئیس‌کل بانک مرکزی و مدیران عامل بانک‌ها به میزبانی بانک مرکزی برگزار شد.

هفت بانک صادرات، ملت، تجارت، مسکن، پارسیان، ملی و صنعت و معدن این تفاهم‌نامه را امضا نمودند.

تامین مالی زنجیره‌ای به زبان ساده

فرض کنید یک شرکت خودروساز برای تولید خودرو سفارش به قطعه‌ساز می‌دهد، قطعه‌ساز برای تامین این سفارش باید فولاد تهیه کند و بخش فولاد کشور هم برای تامین این مواد باید به سنگ‌آهن مراجعه کند و این زنجیره تولید خودرو است. در جریان تامین مالی زنجیره‌ای، بانک‌ها به جای پول به شرکت خودروساز، برات الکترونیک ارائه می‌دهند و خودروساز این برات را در اختیار قطعه‌ساز می‌گذارد و قطعه‌ساز این اوراق را به فولادی‌ها و بخش فولاد هم این اوراق را به شرکت سنگ‌آهن ارائه می‌دهد. درنهایت شرکت سنگ‌آهن می‌تواند این اوراق را در بازار تنزیل (نقد) کند یا اینکه تا سررسید آن منتظر بماند.

این نوع تامین مالی زنجیره‌ای چند مزیت دارد که مهمترین آن، کاهش نیاز به نقدینگی است.

با این روش تامین مالی، نیاز به نقدینگی بنگاه‌ها نسبت به وضع موجود کمتر و درواقع نیاز به نقدینگی‌خواهی مشتریان از بانک‌ها کاهش پیدا می‌کند و این موجب بهبود ترازنامه بانکی (افزایش قدرت وام‌دهی بانک‌ها) خواهد شد. در این سازوکار به جای اینکه منابع بانکی به سمت بخش‌های غیرمولد و سفته‌بازانه برود، اعتبار به سمت بخش تولید هدایت می‌شود.

 از این طریق، نظارت بر مصرف تسهیلات به خوبی انجام می‌شود و این روش، یک فاکتور کاملاً واقعی برای نظارت محسوب می‌شود.   تامین مالی زنجیره‌ای، قابل نظارت شفاف و تاثیرپذیر است. نتیجه اجرای این روش تامین مالی، مصرف اعتبارات و هدایت و نظارت اعتبارات است.

تامین مالی زنجیره‌ای شامل کدام صنایع می‌شود

بخش‌های فلزات، ساختمان، خودرو، لوازم خانگی، ماشین‌آلات و تجهیزات در مرحله اول در این روش تامین مالی زنجیره‌ای حضور دارند اما این روش تامین مالی قابل تعمیم به سایر بخش‌ها است و اخیراً وزارت صمت مذاکرات با وزارت جهاد کشاورزی برای تامین مالی از این طریق را آغاز کرده است. البته باید توجه داشته داشت که این اقدام بدون توجیه شرکت‌ها امکانپذیر نیست.

فعال شدن کامل تامین مالی زنجیره‌ای در ۷ بانک عامل تا ۲ ماه آینده

وزیر صنعت، معدن و تجارت در این باره گفت: واحدهای تولیدی در سامانه جامع تجارت عضو شوند و فاکتورهای خود را به ثبت برسانند چرا که پرداخت تسهیلات تامین مالی زنجیره‌ای مبنی بر استعلام الکترونیکی و صورت حساب‌های سامانه جامع تجارت خواهد بود و هفت بانک عامل تا ۲ ماه آینده فرآیند تامین مالی زنجیره‌ای را به صورت کامل فعال خواهند کرد.

سید رضا فاطمی امین در خصوص تفاهم‌نامه تامین مالی زنجیره‌ای افزود: هفت بانک صادرات، ملت، تجارت، مسکن، پارسیان، ملی و صنعت و معدن این تفاهم‌نامه را امضا نمودند و تا پایان سال بانک‌های دیگر نیز به این طرح می‌پیوندند تا بتوانیم تمام واحدهای تولیدی را پوشش دهیم.

وی با اشاره به برخی مزایای این تفاهم‌نامه، بیان کرد: سهولت دسترسی به منابع، هدایت نقدینگی و کاهش انحراف از منابع از دستاوردهای این تفاهم‌نامه خواهد بود و امیدواریم سال آینده بسیاری از مشکلات در حوزه تامین سرمایه در گردش را با اجرای این تفاهم‌نامه نداشته باشیم.

وزیر صمت تفاهم‌نامه زنجیره‌ای را نمونه‌ای از کار مشترک و هماهنگ دانست و گفت: از چند ماه پیش هم‌افزایی خوبی میان وزارت صمت، وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی و بانک‌های عامل در این زمینه به وجود آمد.

فاطمی امین با اشاره به اجرای آزمایشی طرح در بانک صنعت و معدن طی دو هفته گذشته، اضافه کرد: زیرساخت‌های لازم برای این موضوع فراهم گردیده و ابلاغیه‌های مورد نیاز و دستورالعمل‌های تامین مالی ارسال شده و همچنین فاکتورهای سامانه جامع تجارت نیز مورد پذیرش قرار گرفته است؛ به صورتی که این ۷ بانک تا ۲ ماه آینده به طور کامل تامین مالی زنجیره‌ای را فعال خواهند کرد.

وی این موضوع را کار بسیار بزرگی دانست و گفت: استعلام الکترونیکی از سامانه جامع تجارت مبنای پرداخت بانک‌ها خواهد بود؛ تامین مالی زنجیره‌ای در ابتدا بر این مبنا عملیاتی خواهد شد و امیدواریم این موضوع افتخاری برای همه ما شود و از این کار به عنوان یک کار برجسته تامین مالی یاد نماییم.

وزیر صمت همچنین از واحدهای تولیدی خواست تا در سامانه جامع تجارت عضو شوند و ادامه داد: واحدها حساب کاربری خود را در این سامانه فعال نمایند و فاکتورهای خود را به ثبت برسانند چرا که پرداخت تسهیلات مبتنی بر صورت حساب‌های سامانه‌ای می‌باشد.

فاطمی امین در ادامه سخنان خود بیان کرد: تامین مالی زنجیره‌ای نرخ سود بانکی را کاهش نمی‌دهد اما هزینه معطلی و مرابحه و وثیقه را به شدت کاهش خواهد داد و عوامل زنجیره تا حدودی کار بانک را انجام می‌دهند.

وی همچنین با مقایسه این طرح با طرح گام گفت: طرح گام پیچیده بود و در آن طرح اوراقی برای عرضه و خرید و فروش در بورس منتشر می‌شد، اما طرح جدید زیرساخت سامانه جامع تجارت را دارد، شکل بسیار ساده‌تر و جذاب‌تری دارد که پیچیدگی‌های طرح گام را نیز ندارد.

 وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: با امضای تفاهم‌نامه تامین مالی زنجیره تولید، دسترسی به منابع مالی تولیدکنندگان ۳۰ درصد تسهیل می‌شود.

وی توضیح داد: تامین مالی زنجیره تولید و موجب بازگشت‌پذیری منابع می‌شود و تولیدکنندگان به منابع مالی مورد نیاز خود دسترسی خواهند داشت.

وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: این طرح امسال به صورت آزمایشی و با مشارکت هفت بانک انجام می‌شود و امیدواریم سال آینده بانک‌های دیگر نیز وارد این طرح شوند و بسیاری از مشکلات تولیدکنندگان برطرف شود.

وی همچنین تامین مالی زنجیره‌ای را رویکردی دانست که در ۱۰ سال گذشته جهان به سمت آن رفته است و اضافه کرد: بانک‌های کشورمان و بانک مرکزی نیز به سمت این موضوع رفته‌اند و تفاهم‌نامه زنجیره‌ای نمونه‌ای از کار مشترک و هماهنگ است.

وزیر صمت این موضوع را کار بسیار بزرگی دانست و گفت: استعلام الکترونیکی از سامانه جامع تجارت مبنای پرداخت بانک‌ها خواهد بود. تامین مالی زنجیره‌ای در ابتدا بر این مبنا عملیاتی خواهد شد و امیدواریم این موضوع افتخاری برای همه ما شود و از این کار به عنوان یک کار برجسته تامین مالی یاد کنیم.

فاطمی‌امین در ادامه خاطر نشان کرد: اگر پنج مسئله در تولید و تجارت داشته باشیم، یکی از آن‌ها تامین مالی است که با تامین مالی زنجیره‌ای بسیاری از مشکلات در سال حمایت از تولید حل خواهد شد.

وی در خاتمه از تلاش‌های «علی آقامحمدی» عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس گروه اقتصادی معاونت بررسی دفتر رهبر معظم انقلاب برای پیگیری و به سرانجام رسیدن این طرح تشکر کرد.

کاهش نیاز بنگاه‌ها به نقدینگی و کاهش فشار به سیستم بانکی

رئیس‌کل بانک مرکزی در این خصوص گفت: در این راستا بنگاه‌ها به جای تمرکز صرف به نقدینگی از ابزارهای اعتباری استفاده می‌نمایند و فرایند تامین مالی تسهیل خواهد شد.

صالح‌آبادی همچنین تصریح کرد: در راستای فرایند هدایت اعتبارها، منابع بانکی به جای سوق داده شدن به سمت فعالیت‌های غیرمولد به سمت فعالیت‌های تولیدی و مولد حرکت خواهند کرد و انحراف از منابع را دیگر نخواهیم داشت.

کاهش مطالبات غیرجاری بانک‌ها و هزینه تمام‌شده محصول تولیدی

وی همچنین کاهش مطالبات غیرجاری بانک‌ها را از دیگر اثرات این تامین مالی دانست و تاکید کرد: هزینه تمام‌شده محصول تولیدی نیز در این راستا کاهش می‌یابد.

رئیس‌کل بانک مرکزی در خصوص استعلام صورت حساب‌های الکترونیکی از سامانه جامع تجارت، نیز گفت: این استعلام مبنای اعتبار سنجی بانک‌ها می‌شود، زیرساخت‌های لازم فراهم شده است، ابلاغیه‌ها ارسال گردیده است و این موضوع کار مشترکی میان وزارتخانه‌های صمت، اقتصاد، بانک مرکزی و بانک‌های عامل بوده است.

صالح‌آبادی همچنین به زنجیره‌ای که شامل تامین مالی زنجیره می‌شود، اشاره کرد و افزود: این زنجیره در ابتدا شامل زنجیره فلزات، ساختمان، خودرو، لوازم خانگی، ماشین‌آلات و تجهیزات، صنایع غذایی و محصولات پتروشیمی است که البته تداوم و ارتقا خواهد یافت.

وی این موضوع را شروع خوبی در تولید و اقتصاد دانست و گفت: اتفاق خوبی در تولید رقم می‌خورد که نقش وزارت صمت و تعاملات آن در این راستا پررنگ است.

دغدغه تامین مالی بنگاه‌های تولیدی برطرف می‌شود

 خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی تاکید کرد: با اجرای طرح تامین مالی زنجیره تولید، دغدغه تامین مالی بنگاه‌های تولیدی برطرف می‌شود.

«سید احسان خاندوزی» در مراسم امضای تامین مالی زنجیره تولید در محل بانک مرکزی اظهار داشت: سرفصل و هدف وزارت اقتصاد با کمک شبکه بانکی کشور این است که مسئله تامین مالی تولید در دوره دولت سیزدهم تبدیل به یک کلان‌پروژه جدی، مستمر، پیش‌برنده و روبه آینده باشد.

وی افزود: هدف اصلی ما این است تا بتوانیم همه مسیرهای منتج به تسهیل و ارزان کردن تامین مالی تولید، ساماندهی تامین مالی تولید و هر آنچه که به بنگاه‌های تولیدی و صادرات کمک می‌کند را کوتاه کنیم تا فعالان اقتصادی کمتر دغدغه تامین مالی داشته باشند.

وزیر اقتصاد گفت: هم‌افزایی تامین مالی تولید حاصل گزارش فصلی ارزیابی موانع کسب‌وکار است که در این گزارش‌ها تامین مالی در صدر سه اولویت موانع کسب‌وکار و تولید توسط تولیدکنندگان قرار داشته است.

وی ادامه داد: اقداماتی همچون طرح تامین مالی زنجیره تولید نه تنها کمک‌کننده و تسهیل‌کننده است، بلکه اساس ارتباط تولیدکنندگان و شبکه بانکی را منتظم‌تر می‌کند، علاوه بر این صف و تقاضاهای صوری و کاذب را نیز از بین می‌برد.

خاندوزی با بیان اینکه انتظار داریم شبکه بانکی دولتی در این زمینه پیش‌گام باشد، اضافه کرد: تکمیل زنجیره تامین مالی تولید، توسعه دامنه فعالیت زنجیره در رشته فعالیت‌های صنعتی و تکمیل شبکه بانکی پشتیبان، سه گامی است که در مرحله آزمایشی طرح باید رصد و پیگیری و سال آینده به صورت کامل مستقر شود.

فواید تامین مالی زنجیره‌ای

افزایش شفافیت و نظارت‌پذیری جریان مالی اقتصاد، تسهیل وثیقه سپاری و اعتبار سنجی، جلوگیری از انحراف منابع، کاهش تقاضای نقدینگی، زمینه‌سازی و کمک به اصلاح نظام بانکی، کاهش مطالبات غیرجاری بانک‌ها، تسهیل تامین سرمایه در گردش بنگاه‌ها و کاهش هزینه‌های مالی و بهای تمام‌شده محصول در زنجیره برای فعالان اقتصادی از دستاوردهای اجرای طرح تامین مالی زنجیره‌ای عنوان شده است.

با توجه به ابلاغ دستورالعمل ارائه خدمات تامین مالی زنجیره تامین توسط بانک مرکزی در تاریخ ۲۹/۰۹/۱۴۰۰، ابزارهایی نظیر برات الکترونیک، سفته الکترونیک، اوراق گام، اعتبارات اسنادی داخلی، کارت اعتباری و... و. در دسترس فعالان اقتصادی قرار گرفته است.

صنایع هدف جهت تامین مالی زنجیره‌ای عبارتند از صنایع خودروسازی و قطعات، فلزات اساسی، تجهیزات و ماشین‌آلات، لوازم خانگی، مصالح ساختمانی و انبوه‌سازی، صنایع شیمیایی و پتروشیمی و صنایع غذایی که جلسات آموزشی و ترویجی با فعالان هر کدام از این صنایع طی ماه‌های گذشته برگزار شده و ادامه‌دار خواهد بود.

احصاء وظایف و ارکان مختلف در نظام تامین مالی زنجیره تامین، تدوین احکام پیشنهادی به ستاد اقتصادی دولت، برگزاری جلسات آموزشی و ترویجی جهت بنگاه‌ها و تشکل‌های مرتبط با صنایع مختلف، هماهنگی با بورس کالای ایران به منظور پذیرش ابزارهای زنجیره‌ای به عنوان ابزار تسویه در معاملات بازار فیزیکی بورس کالا و انجام پایلوت تامین مالی زنجیره‌ای با عاملیت بانک صنعت و معدن تنها ۴۸ ساعت پس از ابلاغ دستورالعمل، اقداماتی است که در راستای اجرای هر چه بهتر طرح تامین مالی زنجیره‌ای صورت گرفته است.

 در کنار این هدف اساسی، جلوگیری از انحراف منابع بانکی و نظارت‌پذیری به عنوان سایر مزایای این روش مدنظر بوده است که کمک زیادی به افزایش توان تسهیلات دهی بانک‌ها و بهبود فضای کسب‌وکار کشور از منظر دسترسی به اعتبارات بانکی خواهد نمود./ایرنا