به گزارش "گسترش تولید و تجارت"،  ایران در اقتصاد سیاسی بین‌الملل موقعیت دوگانه‌ای دارد؛ چراکه از یک‌ سو ارتباطات بین‌المللی آن به کمترین میزان در دهه‌های اخیر رسیده و از سوی دیگر به‌ صورت مضاعف از تحولات در محیط روانی و عملیاتی اقتصاد سیاسی بین‌الملل متاثر می‌شود. مرکز پژوهش‌ های اتاق ایران در رویکردی تازه، انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئو اکونومیک ایران در دستور کار قرار داده است. در این قالب، رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئو اکونومیک ایران موردبحث و بررسی قرار می‌گیرند.

در نهمین گزارش «پایش تحولات تجارت جهانی» مجموعه‌ای از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئو اکونومیک ایران موردبحث و بررسی قرار گرفته است. این گزارش موضوعات جهانی مانند بالا گرفتن رقابت اروپا و چین در ابتکار کمربند و راه چین، پاسخ منفی آمریکا به بریتانیا در باب پیوستن به موافقت‌ نامه تجارت آزاد با این کشور، پیگیری مقامات امارات و هند برای امضای موافقت‌ نامه جامع مشارکت اقتصادی، تلاش روسیه برای حرکت در مسیر انرژی‌ های پاک و همچنین مسائل منطقه‌ای نظیر تمرکز ترکیه بر تبدیل‌شدن به دهمین اقتصاد بزرگ جهان و تلاش پاکستان برای توافق تجارت ترجیحی با برخی کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس مورد بررسی قرار گرفته است.

در بخش اول این گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه جهانی، بحث بالا گرفتن رقابت بین اروپا و چین، علی-رغم همکاری تجاری بالای دو کشور، و مقابله اروپا با پروژه ابتکار کمربند و راه چین مطرح است که منجر به تلاش اروپا برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تبدیل شدن به دروازه اتصال کالاها، افراد و خدمات در سراسر جهان، در قالب ابتکار موسوم به دروازه جهانی شده است.

بازهم در حوزه اروپا، پاسخ منفی آمریکا به بریتانیا در باب پیوستن به موافقت‌نامه تجارت آزاد با این کشور، که می‌توانست پوشش مناسبی برای هزینه‌های خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا باشد، شکستی سنگین را برای طرفداران برگزیت رقم زد. پیگیری مقامات امارات و هند برای امضای یک موافقت‌ نامه جامع مشارکت اقتصادی تا پایان سال ۲۰۲۱ و تلاش روسیه برای آغاز تدریجی حرکت در مسیر انرژی‌های پاک و کاهش وابستگی به صادرات نفت و گاز، از دیگر تحولات جهانی بوده است.

در بخش دوم گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه منطقه‌ای، ترکیه در صدر اخبار قرار داشته و تمرکز این کشور بر تقویت صادرات به کشورهای دوردست و نیز بهبود روابط با امارات و اولویت دادن به افزایش مبادلات تجاری به‌ جای مناسبات سیاست خارجی، ازجمله این خبرها بوده است.

در قالب استراتژی جدید دولت ترکیه، این کشور می‌کوشد تا استانبول را به هاب تجارت جهانی تبدیل کند. ترکیه هدف بلند پروازانه برای تبدیل‌شدن به دهمین اقتصاد بزرگ جهان در سر دارد و افزایش صادرات را به‌عنوان مهم‌ترین پیشران تلقی می‌کند. در همین راستا صادرات ۳ میلیارد دلاری ترکیه در سال ۱۹۸۰ به ۲۱۱ میلیارد دلار در سال منتهی به سپتامبر ۲۰۲۱ رسیده است. امارات نیز در راستای رقابت با عربستان سعودی و قطر می‌کوشد روابط تجاری خود با ترکیه را تقویت نماید، اما در مقابل، عربستان با وضع محدودیت‌های جدیدی بر واردات از امارات سبب شده تا حجم صادرات امارات به این کشور، ۳۳ درصد نسبت به سال گذشته کاهش یابد. در این میان، پاکستان نیز، علی‌رغم عدم اعلام موضع از سوی کشورهای عربستان، امارات و عمان، می‌کوشد تا مذاکراتی در باب توافق‌ های تجارت ترجیحی با این کشورها برگزار نماید./قطره