در آغاز کارگاه آموزشی توسعه منطقهای هدفگذاری شد
پایداری کسبوکارهای صنعتی با الگوی آمایش سرزمینی
زینب عبدی: آمایش سرزمینی به معنای استفاده حداکثری از ظرفیتهای منطقهای در توسعه کشور مغفول مانده است.
به گزارش گسترش تولید و تجارت به نقل از صمت، از اینرو به دلیل اهمیت رونق و بهبود فعالیتها در بخش صنایع کوچک و متوسط در رسیدن به این هدف، کارگاه آموزشی ۳ روزه برای تهیه پایلوت اجرای برنامههای توسعه منطقهای صنایع کوچک و متوسط به پیشنهاد سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران در محل سازمان برنامه و بودجه برگزار شد معاونان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی استانها و مدیران آمایشی سرزمینی مستقر در این شرکتها از حاضران این دوره آموزشی بودهاند تا با استفاده از تجربههای شخصی پروفسور کارستن بارچ و کشور آلمان در توسعه کسبوکارهای منطقهای برای پایداری بنگاههای کوچک و متوسط در ایران براساس ظرفیتهای منطقهای نقشه راهی تهیه و برای اجرای آن در استانها تلاش شود. توزیع عادلانه ثروت و ایجاد اشتغال در مناطق محروم و کمتربرخوردار یکی از سیاستهای عمده کشور است که راهکار اصلی آن توسعه بنگاههای خرد، کوچک و متوسط است. در ایران تجربههای مختلف، کارکنان بسیار و نهادهای مرتبط زیادی وجود دارد اما سامانه یکپارچه ملی برای مدل توسعه بنگاههای خرد، کوچک و متوسط وجود ندارد. همچنین در استانهای مختلف ظرفیتهای گوناگونی وجود دارد اما مدلی برای شناسایی، تقسیمبندی و توسعه بنگاههای خرد، کوچک و متوسط به تفکیک مزایا و ظرفیتهای استانی و منطقهای وجود ندارد. همانطور که در دنیا توسعه برمبنای بخش خصوصی است دولت در برنامه ششم توسعه نیز ایجاد خدمت برای بخش خصوصی را لحاظ کرده است. آلمان تجربههای موفقی در توسعه منطقهای صنایع کوچک و متوسط داشته و برای بهرهمندی از این تجربهها دوره آموزشی با حضور پروفسور بارچ برگزار شده است تا پروفسور بارچ که در گذشته برای تربیت مدیران بانکی به ایران آمده بود در این کارگاه آموزشی تجربههای خود و کشورش را در توسعه کسبوکارهای منطقهای دراختیار بخش دولتی و مدیریتی«SME»ها در ایران قرار دهد.
تهیه اکوسیستم ملی
غلامرضا سلیمانی، معاون سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران تاکید کرد: بهبود و توسعه فضای کسبوکار در استانها نیازمند اجرا و تهیه اکوسیستم ملی با همکاری دولت، بخش خصوصی و مردم است.سلیمانی در آغاز کارگاه ۳ روزه آموزش توسعه منطقهای با اشاره به اجرای آزمایش توسعه منطقهای با تجربه کشور آلمان در بنگاههای کوچک و متوسط گفت: آلمان از کشورهای موفق در حوزه توسعه منطقهای است که تمامی کسبوکارهای منطقهای در این کشور از کوچک تا بزرگ براساس مزیت شناسایی شده و شکل گرفتهاند.
وی به برقراری روابط مناسب ایران و آلمان بعد از برجام اشاره کرد و ادامه داد: آلمان تجربههای موفقی در توسعه منطقهای صنایع کوچک و متوسط داشته و برای بهرهمندی از این تجربهها دوره آموزشی با حضور پروفسور بارچ برگزار شده است. معاون سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران اظهار کرد: این دوره با همکاری سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی برای استفاده از تجربه آلمان در توسعه منطقهای صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی با رویکرد فعالسازی و به ظرفیت رساندن این بنگاهها همراه با ایجاد اشتغال جدید برگزار شده است. سلیمانی با اشاره به برگزاری دوره یکروزه آموزش مدیران شرکت شهرکهای صنعتی استانی در ابتدای امسال گفت: این دوره برای معاونان صنایع کوچک و مدیران آمایش سرزمینی شهرکهای صنعتی سراسر کشور با حضور پروفسور بارچ برپا شده است و انتظار هست اجرای برنامههای توسعه منطقهای صنایع کوچک و متوسط بعد از این دوره مبنای استانها قرار گیرد.معاون سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران تاکید کرد: هر سال برنامههای متفاوتی برای فعالسازی و به ظرفیت رساندن بنگاههای کوچک و متوسط اجرا میشود اما همچنان چالش اشتغالزایی و بیکاری پابرجاست.سلیمانی افزود: سازمان صنایع کوچک به عنوان متولی بنگاههای کوچک و متوسط برای اثرگذاری توزیع منابع برای پایداری کسبوکارها در صنایع کوچک و متوسط با محوریت توسعه منطقهای به موضوع آمایش سرزمینی و بررسی تجربه کشورهای دیگر ورود کرده است.
مطالعه تطبیقی کشورهای موفق
با توجه به کار ارزشمند آمایش سرزمین و خروجیهای آن، باید مزیتهای شناسایی شده هر منطقه براساس رویکرد و مدلهای توسعه منطقهای به برنامههای اجرایی برای توسعه یکپارچه و متوازن مناطق در همه ابعاد اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی، صنعتی، کشاورزی و... تبدیل شود. این مهم تنها با وفاق و رویکرد ملی که در آن همه سازمانها و نهادهای دولتی، خصوصی و یکایک جامعه، محورها و برنامههای خاص آن منطقه را پیگیری و اجرایی کنند، میسر خواهد شد. برای این منظور در سطح ملی با یک رویکرد از بالا به پایین، نقشه راه ملی توسعه کسبوکارها تهیه و تدوین خواهد شد که همه نهادهای دولتی و خصوصی به رعایت و اجرای آن ملزم خواهند بود. سازمان برنامه و بودجه نقش مهمی را برای بسیج ملی و حاکمیت کشور برای تدوین، مشروعیتبخشی و اجرای نقشه راه ملی برعهده خواهد داشت. سپس با رویکرد پایین به بالا اکوسیستم منطقه شکل میگیرد و نیازها و فرصتهای شناسایی شده هر منطقه برمبنای اکوسیستم ملی و منطقه، برنامهریزی شده و برنامههای تدوین شده اجرایی میشود. بنابراین این مرحله دارای دو سطح است؛ در سطح منطقه (استان) کارگروه توسعه منطقهای با مشارکت نهادهایی مانند شهرداری، تشکلهای استانی، شورای شهر، کسبوکارهای بزرگ منطقه، پیشروهای خوشههای کسبوکار و دیگر نهادهای خصوصی و عمومی شکل گرفته و مسئولیت برنامهریزی و نظارت بر اجرای برنامهها را در سطح منطقه برعهده میگیرد. در سطح محلی نیز پروژههای کسبوکار تدوین و اجرایی خواهد شد. به عنوان مثال، وقتی از تولید خرما به عنوان مزیت منطقهای استان بوشهر سخن میگوییم، باید کشاورزی، صنعت، دانشگاه، فناوری، خدمات و... همه در راستای کشت، فرآوری، تولید، تحقیقوتوسعه، بازاریابی، فروش، افزایش بهرهوری، بهزراعی و... خرما در منطقه بسیج شده و مردم منطقه نیز از آغاز تا پایان درگیر موضوعات مربوط به خرما باشند. تمامی حمایتها و تسهیلات حاکمیت نیز در استان بوشهر باید در راستای توسعه صنعت خرما (و دیگر مزیتهای شناساییشده) باشد و در اولویت اصلی قرار بگیرد. با چنین رویکردی وفاق در سطح منطقه شکل گرفته، همافزایی لازم ایجاد شده و از هدررفت منابع باارزش جلوگیری میشود. برای اجرای این پروژه ملی میتوان با مطالعه تطبیقی کشورهای موفق در این زمینه، سیاستهای کاربردی را تدوین و پیادهسازی کرد. آلمان از کشورهای موفق در حوزه توسعه منطقهای است که تمامی کسبوکارهای منطقه از کوچک تا بزرگ براساس مزیت شناسایی یا ایجاد شده آن شکل گرفتهاند. پروفسور بارچ از استادان بنام کشور آلمان در این حوزه است. پروفسور بارچ همکاری خود را با صنعت ایران در سال ۱۳۹۰ و با جمعی از مدیران نامآور صنعت بانکی و فناوری اطلاعات کشور در قالب مدرس دورههای استراتژی آغاز کرد. وی همچنین به عنوان سخنران با پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی همکاری کرده است. بخش دیگری از فعالیتهای پروفسور بارچ مشاوره در حوزه مدلهای نوین کسبوکار برای بانکها و شرکتهای ایرانی بوده است. وی در راهاندازی و مشاوره کسبوکار به کسبوکارهای نوپا (استارتآپ) نیز فعال بوده و در این مسیر با وزارت اقتصاد ایالت باواریا همکاری میکند. در اسفند ۱۳۹۵ به دعوت سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران کارگاهی ۲ روزه با عنوان افزایش پویایی بنگاههای کوچک و متوسط در ایران همراستا با مزیتهای منطقهای برای مدیران ارشد سازمان برگزار کرد. پیرو برگزاری این رویداد و بازخورد مناسب مدیران سازمان پروپوزالی با عنوان موضوع پروژه تهیه شد که در قالب ارائه ۵۶ صفحه شامل نمونه کارهای انجام شده در آلمان و بخشی از نتایج تحویل شد. همچنین برای آگاهسازی کارشناسان ارشد سازمان و مشاورانی که درگیر پروژههای توسعه منطقهای هستند یک کارگاه ۳ روزه با نگاه به انتقال مبانی نظری توسعه منطقهای و تجربههای موفق کشور آلمان طراحی شده است.