گیلان کانون توسعه دریایی خزر؛ پیش‌نویس قرارداد کنسرسیوم با قزاقستان قطعی شد
سعید رسولی، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، از پیشرفت مذاکرات با کشورهای حوزه خزر برای تشکیل نخستین کنسرسیوم دریایی خبر داد و اعلام کرد که توافق با قزاقستان به مرحله قرارداد رسیده است. این تحرکات در راستای اجرای سیاست‌های توسعه دریامحور کشور و با هدف بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت سواحل و کاهش وابستگی اقتصادی به نفت صورت می‌گیرد.
به گزارش "گسترش تولید وتجارت" رشت مرکز استان گیلان میزبان نخستین اجلاس استانداران استان‌های ساحلی کشورهای حاشیه دریای خزر است؛ نشستی که هدف آن تقویت همکاری‌های منطقه‌ای، افزایش تعاملات اقتصادی و هماهنگی در زمینه توسعه پایدار و حفاظت محیط‌زیست در بزرگترین پهنه آبی بسته جهان است؛ همکاری‌های اقتصادی میان ایران و کشورهای حاشیه خزر شامل روسیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان در سال های اخیر بویژه با افزایش سفرهای مقامات کشوری و استانی وارد مرحله‌ای تازه شده است و تقویت تعاملات بانکی، ایجاد مسیرهای حمل‌ونقل دریایی منظم و تسهیل تجارت در دستور کار قرار گرفته است.
سفر به مسکو و دستاوردهای اولیه
رسولی که به منظور نهایی‌سازی توافق تشکیل کنسرسیوم دریایی با طرف روسی به مسکو سفر کرده بود، تاکید کرد که توسعه همکاری‌های منطقه‌ای در دستور کار قرار دارد. وی اظهار داشت که مذاکرات با قزاقستان برای مشارکت و سرمایه‌گذاری مشترک در حوزه حمل و نقل دریایی به مرحله نهایی و امضای قرارداد رسیده است. علاوه بر این، رایزنی‌ها با جمهوری آذربایجان و ترکمنستان نیز به طور فعال ادامه دارد تا کریدورهای دریایی شمال را تقویت کند.
ظرفیت مغفول مانده خزر و سواحل
مدیرعامل سازمان بنادر با اشاره به اهمیت راهبردی سواحل کشور، تصریح کرد که برخلاف تمرکز تاریخی بر منابع هیدروکربنی، ظرفیت عظیم بنادر و سواحل باید به صورت حداکثری مورد استفاده قرار گیرد. او با برشمردن مزیت‌های اکوسیستم دریای خزر، ظرفیت‌های خوبی برای تعامل با چهار کشور ساحلی این دریا وجود دارد؛ به‌ویژه با توجه به اینکه برخی از این همسایگان از جمله قزاقستان، محصور در خشکی هستند و به مسیرهای دریایی ایران نیاز حیاتی دارند.
تاکید بر مسیر توسعه دریامحور
رسولی یادآور شد که توسعه دریامحور، یکی از سیاست‌های کلیدی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری است و دولت با جدیت این سیاست‌ها را دنبال می‌کند. اجرای این برنامه‌ها نه تنها تمدن‌ساز است، بلکه می‌تواند پایداری اقتصاد کشور را از طریق کاهش وابستگی به نفت تضمین کند.
چالش ظرفیت اسمی در مقابل عملکرد
با این حال، مدیرعامل سازمان بنادر به یک چالش عملیاتی نیز اذعان کرد: «در حوزه عملکرد جابجایی بار، فاصله زیادی با ظرفیت اسمی بنادر داریم.» وی تاکید کرد که رفع موانع اجرایی و تمرکز بیشتر بر نقاط اشتراک منافع منطقه‌ای، کلید حل این معضل و افزایش سهم ایران در ترانزیت است.
ایجاد مسیرهای منظم کشتیرانی
در حوزه حمل‌ونقل، بنادر شمالی کشور با ایجاد مسیرهای منظم کشتیرانی به بنادر روسیه، قزاقستان و جمهوری آذربایجان، نقش مهمی در افزایش حجم مبادلات کالا ایفا می‌کنند؛ بندر کاسپین در منطقه آزاد انزلی در سال‌های اخیر توانسته به هاب اصلی انتقال کالا میان ایران و روسیه تبدیل شود.
تیرماه ۱۴۰۲ خط کشتیرانی کانتینری منظم بین بندر کاسپین و آکتائو قزاقستان راه‌اندازی شد و خط کشتیرانی حمل و نقل کانتینری منظم (لاینر) بین بنادر کاسپین و آکتائو در راستای توسعه صادرات و ترانزیت کانتینری از مسیر منطقه آزاد انزلی فعال شد و نخستین شناور این خط جدید حامل ۱۱۰ TEU کانتینر در بندرکاسپین پهلو گرفت
این خط کشتیرانی پس از رایزنی و برنامه‌ریزی‌های انجام شده با سرمایه گذاری بخش خصوصی کشور قزاقستان و همکاری فعالان بندری ایرانی، ماهانه حداقل ۲ سفر به صورت مستمر کشتی‌های کانتینربر نسل جدید با بالاترین ظرفیت حمل کانتینری در دریای خزر انواع کالاهای صادراتی، ترانزیتی و واردات مواد اولیه واحدهای تولیدی را بین این بنادر جابه‌جا کردند.
این خط کشتیرانی ظرفیت جدیدی در حمل دریایی بین ایران و قزاقستان در بندر کاسپین ایجاد و امکان استفاده از مزیت‌های قانونی و ظرفیت‌های لجستیکی این منطقه برای تجار ۲ کشور فراهم کرده است تا با ارزانترین و سریع‌ترین روش حمل، کالاهای خود را بین بنادر ۲ کشور جابه‌جا کنند
ابتکار منطقه آزاد انزلی در راستای فعال شدن شاخه ایرانی کریدور چین – قزاقستان – ایران (بندر کاسپین) در سال ۹۷ با استفاده از حمل و نقل ترکیبی، کالاها را از طریق راه آهن چین و قزاقستان به بندر آکتائو و سپس از دریای خزر به ایران وارد کرد و زمینه صادرات محصولات ایرانی نیز از همین مسیر میسر شد.
راه اندازی این خط کشتیرانی امکان ترانزیت کالا از جنوب آسیا، هندوستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس به قزاقستان را تسهیل می‌کند و این مسیر تجاری را می‌توان به عنوان کریدور شمال - جنوب نوین دانست.
با ایجاد این خط کشتیرانی لاینر، تجار و بازرگانان می‌توانند از طریق منطقه آزاد انزلی به بازار دومین کشور بزرگ عضو اتحادیه اوراسیا و نیز یکی از کشورهای برتر عضو سازمان همکاری‌های شانگهای دسترسی راحت‌تر و سریع‌تری داشته باشند.
در این راستا، نشست‌های مشترکی میان مقامات اقتصادی و بانکی ایران، روسیه و قزاقستان در سال‌های اخیر برگزار شده است؛ نتایج این نشست‌ها نشان می‌دهد که استان‌های شمالی ایران می‌توانند به قطب اصلی خدمات مالی و حمل‌ونقلی در خزر تبدیل شوند؛ بر اساس آمارهای رسمی، حجم مبادلات دریایی ایران با کشورهای حاشیه خزر در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است؛ بخشی از این رشد ناشی از افزایش صادرات مواد غذایی، مصالح ساختمانی و محصولات پتروشیمی از طریق بندر کاسپین و امیرآباد بوده است.
طبق آمار در۶ماهه نخست سال ۱۴۰۴ تعداد کشتی‌های ورودی و خروجی به بندر کاسپین با رشد ۴۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه بود و تعداد کشتی‌های صادراتی از ۲۶ فروند در شش‌ماهه ۱۴۰۳ به ۸۸ فروند در سال ۱۴۰۴ رسید و رشدی ۲۳۸ درصدی را تجربه کرد.
میزان بارگیری صادراتی از این بندر امسال با افزایش ۲۸۹ درصدی، از ۴۴ هزار تن به بیش از ۱۷۲ هزار تن رسید
میثم محمدی‌نژاد معاون امور بنادر و حوزه خزر منطقه آزاد انزلی اظهار کرد: بندر کاسپین به دنبال ایفای نقش محوری در ارتباط تجاری ایران با کشورهای حاشیه دریای خزر و اتحادیه اقتصادی اوراسیا است.
منبع: برنا
