امنیت غذایی
انرژی هسته‌ای
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)
برنامه جهانی غذا (WFP)
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)
فائو: انرژی هسته‌ای مانع نابودی میلیون‌ها تن مواد غذایی می‌شود
انرژی هسته‌ای سالانه از فاسد شدن دهها میلیون تن مواد غذایی در کشورها جلوگیری می‌کند و برای استفاده از این فناوری رقابت شدیدی بین کشورها شکل گرفته است، طبق گزارش فائو سالانه یک سوم غذای تولیدی در معرض نابودی قرار دارد.
به گزارش "گسترش تولید و تجارت" ضایعات غذایی و کشاورزی طی سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین موضوعات امنیت غذایی در دنیا تبدیل شده است. بر اساس گزارش‌های رسمی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، سالانه حدود یک‌سوم غذای تولیدشده در جهان، معادل بیش از ۱.۳ میلیارد تُن، پیش از مصرف از بین می‌رود؛ رقمی تکان‌دهنده که منابع این سازمان آن را یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های امروز بشر می‌داند.
این اتلاف نه‌تنها تولیدکنندگان، بلکه امنیت غذایی کشورهای مختلف را به‌طور مستقیم تهدید می‌کند
در ایران نیز بر اساس تخمین‌های ملی و ارزیابی‌های انجام‌شده توسط نهادهای بین‌المللی، حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد محصولات کشاورزی در مراحل مختلف از برداشت تا توزیع هدر می‌رود. این حجم ضایعات معادل غذایی است که می‌تواند نیاز ۲۰ تا ۳۰ میلیون نفر را در سال تامین کند. به همین دلیل، موضوع کاهش ضایعات از سطح یک دغدغه مدیریتی فراتر رفته و به یک مسئله ملی مرتبط با امنیت غذایی و اقتصادی تبدیل شده است.ضایعات؛ مسئله‌ای جهانی و راهکارهای بین‌المللیبررسی گزارش‌های فائو و برنامه جهانی غذا (WFP) نشان می‌دهد که کشورهای مختلف از روش‌های گوناگونی برای کاهش ضایعات استفاده می‌کنند.
برخی از مهم‌ترین این اقدامات عبارت‌اند از:ایجاد زنجیره سرد یکپارچهاتحادیه اروپا و کشورهای آسیای جنوب شرقی با سرمایه‌گذاری گسترده در سامانه‌های حمل‌ونقل سرد، توانسته‌اند بخش بزرگی از ضایعات میوه و سبزیجات را کاهش دهند
بسته‌بندی‌های نوین و فناوری‌های نگهداریکشورهای ژاپن، آلمان و کره جنوبی با استفاده از بسته‌بندی‌های مبتنی‌بر نانو و کنترل اکسیژن، عمر محصولات را تا چند برابر افزایش داده‌اند.دیجیتالی‌سازی زنجیره تامین و ردیابی محصولاتچین و آمریکا با هوشمندسازی ردیابی محصولات از مرحله برداشت تا فروش، توانسته‌اند مدیریت دقیق‌تری بر نقاط آسیب‌پذیر زنجیره غذایی اعمال کنند.در کنار این اقدامات، یکی از فناوری‌هایی که طی دو دهه گذشته بیشترین تاثیر را در کاهش ضایعات داشته، فناوری هسته‌ای در حوزه پرتودهی مواد غذایی است؛ فناوری‌ای که امروز به‌عنوان یک ابزار کلیدی در کنترل کیفیت و افزایش ماندگاری مواد غذایی شناخته می‌شود.
چرا انرژی هسته‌ای در دنیا به ابزاری تعیین‌کننده برای امنیت غذایی تبدیل شده است؟
طبق گزارش‌های مشترک فائو و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، فناوری هسته‌ای امروزه به‌عنوان یکی از موثرترین روش‌ها برای کاهش ضایعات، کنترل آفات و افزایش ماندگاری محصولات شناخته می‌شود. این فناوری به دلایل زیر در سطح جهانی مورد اقبال قرار گرفته است:کاهش آلودگی میکروبی و کنترل عوامل فسادپرتودهی موجب کاهش رشد باکتری‌ها، قارچ‌ها و آفات می‌شود و امکان نگهداری طولانی‌مدت محصولات را بدون استفاده از مواد شیمیایی فراهم می‌کند.افزایش امکان صادراتبسیاری از کشورها، از جمله هند و ترکیه، با استفاده از پرتودهی توانسته‌اند استانداردهای سختگیرانه غذایی بازارهای اروپایی و آمریکایی را پاس کنند.
کاهش هزینه‌های زنجیره‌ای و تلفات محصولتحقیقات منتشرشده توسط فائو نشان می‌دهد پرتودهی می‌تواند میزان ضایعات برخی محصولات – از جمله خرما، غلات، سیب‌زمینی، پیاز و مرغ – را تا ۵۰ درصد کاهش دهد
تضمین سلامت و کیفیت محصولسازمان بهداشت جهانی (WHO) نیز تاکید کرده است که پرتودهی غذایی یکی از امن‌ترین روش‌های نگهداری بوده و هیچ خطری برای مصرف‌کننده ندارد.رقابت جهانی در بهره‌گیری از انرژی هسته‌ای چرا شدت گرفته است؟کشورهای مختلف جهان امروز برای توسعه فناوری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای رقابت می‌کنند، زیرا این فناوری:نقش مستقیم در امنیت غذایی دارد؛ موجب افزایش بازده اقتصادی کشاورزی می‌شود؛ توان کشورها را برای حضور در بازارهای جهانی غذا تقویت می‌کند و به دلیل مقرون‌به‌صرفه بودن، برتری فناوری برای کشورهای دارای این توان ایجاد می‌کند.به همین دلیل کشورهایی مانند چین، هند، روسیه، آمریکا و حتی کشورهای کوچک‌تری مانند تایلند و مالزی به‌صورت جدی در حال توسعه مراکز پرتودهی، مراکز تحقیقاتی و فناوری‌های کشاورزی هسته‌ای هستند.
نقش ایران و ظرفیت‌های موجودایران طی سال‌های اخیر با توسعه مراکز پرتودهی، استفاده از فناوری پرتو در نگهداری خرما، ادویه‌جات و برخی محصولات کشاورزی و همچنین اجرای طرح‌های مشترک با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گام‌های مهمی در این مسیر برداشته است
با این حال، گسترش این زیرساخت‌ها می‌تواند تاثیر چشمگیری در کاهش ضایعات ملی و افزایش ارزش افزوده محصولات داشته باشد.انرژی هسته‌ای، ابزاری راهبردی برای امنیت غذاییبررسی تجربیات جهانی، گزارش‌های فائو و اقدامات کشورهای پیشرو نشان می‌دهد که کاربردهای صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای امروز یکی از موثرترین و علمی‌ترین روش‌های کاهش ضایعات کشاورزی است.اگر ایران بتواند از این فناوری در مقیاس گسترده‌تر استفاده کند، نه‌تنها ضایعات محصولات به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد، بلکه زمینه برای افزایش صادرات، کاهش هزینه‌ها و تقویت امنیت غذایی ملی نیز فراهم خواهد شد.بدین ترتیب، انرژی هسته‌ای تنها یک فناوری صنعتی نیست، بلکه یکی از ارکان مهم استقلال غذایی و توسعه پایدار کشور به شمار می‌آید.
منبع: فارس
مطالب مرتبط
