به گزارش گسترش تولید و تجارت، کنجاله سویا یکی از نهاده های پرمصرف و مهم در صنایع دام و طیور کشور است. این محصول یکی از مهم‌ترین منابع تغذیه طیور و دام، منبع اصلی تامین پروتئین مورد نیاز طیور و در نتیجه از مهم‌ترین نهاده‌های تولید گوشت در ایران و بسیاری از کشورهای جهان محسوب می شود.

بررسی آمارهای اعلامی از سوی وزارت جهاد کشاورزی نشان دهنده مصرف ۶ میلیون تنی کنجاله سویا در کشور است که حدود ۹۰ درصد آن از طریق واردات تامین می شود. وابستگی بیش از اندازه به واردات این محصول باعث ایجاد مشکلاتی در روند تامین آن در شرایط تحریم و جهش های ارزی شده است.

درحال حاضر سالانه رقم قابل توجهی تحت عنوان ارز یارانه‌ای به واردات نهاده‌های دامی اختصاص می‌یابد. این موضوع درحالی است که طی سال‌های سال‌های گذشته هیچگونه توجه و حمایتی برای تولید نهاده‌های دامی انجام نشده است. به عبارتی دولت بجای اختصاص یارانه به تولیدکننده‌ها، یارانه خود را به وارد کننده ها می‌دهد و ظرفیت‌های تولیدی کشور را هم نیز معطل نگه می‌دارد.

افزایش چندبرابری قیمت کنجاله سویا علیرغم واردات با دلار ۴۲۰۰ تومانی

بررسی شرایط کنونی قیمت کنجاله سویا در بازار نشان دهنده سو مدیریت دولت در زمینه تامین این محصول اساسی است. در حال حاضر قیمت جهانی هرتن کنجاله سویا به طور میانگین ۳۱۰ دلار است که در صورت واردات این محصول با نرخ ارز بازار آزاد «۲۰ هزار تومان»، قیمت هر کیلوگرم کنجاله سویا در بازار باید کمتر از ۶۵۰۰ تومان باشد.

این در حالی است که وزارت صمت قیمت مصوب کنجاله های وارداتی با دلار ۴۲۰۰ تومانی را ۲۴۵۰ تومان تعیین کرده است. تفاوت ۴ برابری قیمت این محصول در بازار با نرخ مصوب وزارت صمت یکی از نکات قابل توجه در مدیریت بازار این محصول است.

از سویی دیگر تعیین چنین قیمتی برای کنجاله سویا باعث ایجاد ابهام برای کارشناسان و تولیدکنندگان شده است؛ چرا که با توجه به قیمت جهانی این محصول و تخصیص دلار ۴۲۰۰ تومانی به واردات کنجاله سویا باید قیمت مصوب آن در بازارهای داخلی نهایتا ۱۶۰۰ تومان تعیین شود.

لزوم ورود مجلس و نهادهای نظارتی بر مقوله نهاده های وارداتی و عملکرد دولت

بررسی سازوکار کنونی وزارت صمت در توزیع نهاده های وارداتی نشان می دهد این وزارتخانه با استفاده از سامانه بازارگاه و تخصیص سهمیه مشخص برای مرغداران و دامداران اقدام به توزیع این محصولات می کند. طبق اعلام تولیدکنندگان و واردکنندگان نهاده های دامی، همین موضوع نیز باعث شکل گیری دلالی و واسطه گری در زمینه توزیع نهاده های دامی و افزایش قیمت این محصولات شده است.

به عنوان مثال حاجی زاده دبیر اتحادیه واردکنندگان نهاده های دامی ۲۷ مرداد ماه در این خصوص اعلام کرد: در حال حاضر حتی یک کیلو نهاده دامی بدون تایید و دریافت حواله عرضه از سوی دستگاه‌های ذی ربط امکان خروج از گمرک یا انبار کارخانه تولیدی را ندارد اما شاهد فروش نهاده‌های دامی با نرخ آزاد در بازار هستیم. این امر نشان می‌دهد ساختار سامانه بازارگاه از طراحی تا اجرا با اشکالات جدی مواجه است.

در نهایت آنچه که مشخص است ساماندهی مناسبی در زمینه مدیریت تامین نهاده های دام و طیور وجود ندارد و این موضوع آسیب جدی به تولید و مصرف کنندگان وارد کرده است. به همین منظور لازم است نمایندگان مجلس و سایر نهادهای نظارتی ضمن بررسی سازوکارهای تامین نهاده های دامی، علی الخصوص کنجاله سویا، دلیل افزایش چندبرابری قیمت نهاده های وارداتی با ارز دولتی را مشخص کنند.

لزوم انحصارزادیی از واردات‌ نهاده‌های دامی

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان با توجه به نوسانات قیمتی نهاده‌های دامی و به دنبال آن محصولات مصرفی وابسته به آن و همچنین وابستگی ۹۰ درصدی به خارج برای تهیه خوراک دام نشان دهنده آن است که مدل فعلی مدیریت بازار نهاده‌های دامی ناکارآمد و نیازمند اصلاح است. برنامه ریزی برای رسیدن به خودکفایی نسبی در تامین خوراک دام و طیور کشور، شکستن انحصار واردات نهاده‌های دامی، ورود مستقیم کشاورزان و تولید کنندگان به بازار نهاده‌های دامی و غیره ازجمله راهکارهای پیشنهادی برای بهبود وضیعت فعلی است.

ازجمله مهمترین اقدامات جهت ساماندهی بازار و واردات نهادی دامی، افزایش و تنوع مبادی وارداتی و همچنین تنوع مباشران خرید و تامین خوراک دام و طیور است. در صورت تحقق هدف مذکور، تخصیص ارز برای تامین خوراک دام نیز شکل عادلانه‌تری به خود خواهد گرفت و دیگر شاهد انحصار در تخصیص ارز به افراد خاص نخواهیم بود.

منبع:عیارآنلاین