به گزارش "گسترش تولید و تجارت" امروزه ترانزیت کالا به دلیل ارزش افزوده بالا و بازگشت سریع سرمایه به عنوان یک منبع درآمدی مطمئن مورد توجه کشورها قرار گرفته است و کشورها به صورت رقابتی در این عرصه تلاش می‌کنند. کشور ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی مناسب، به‌عنوان یک مسیر ترانزیتی همواره مورد توجه کشورهای مختلف قرار گرفته است.

فرصت‌های ترانزیتی ایران

قرار گرفتن در مسیر کریدورهای ترانزیتی شمال-جنوب و برقراری ارتباط ترانزیتی با کشور روسیه و کشورهای اروپای شرقی، مرکزی، شمالی، آسیای میانه و قفقاز از یک‌ سو و آسیای جنوبی، جنوب شرقی، خاور دور، اقیانوسیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله مزیت‌های برجسته جغرافیایی ایران محسوب می‌شود.

برقراری ارتباط ترانزیتی افغانستان و آسیای میانه ازطریق محور ترانزیتی شرق کشور (چابهار-میلک) و قرارگرفتن در مرکزیت جغرافیایی کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو؛ این فرصت را برای ایران فراهم آورده است تا ضمن ایفای نقش فعال در برقراری ارتباط تجاری و اقتصادی بین کشورهای عضو اکو، بتواند در چارچوب همکاری‌ها و موافقتنامه‌های مختلف تجاری، در زمینه ترانزیت کالاهای صادراتی و وارداتی کشورهای عضو نیز به ایفای نقش بپردازد. بسیاری از کارشناسان معتقدند، مسیر ایران قابلیت عبور دادن ده‌میلیون تن بار در سال را دارد که ارزآوری ۳۰میلیارد دلاری را به همراه خواهد داشت.

عملکرد نامناسب در استفاده از ظرفیت های ترانزیتی کشور

علی‌رغم فرصت های بسیار زیاد ترانزیت برای کشور متاسفانه در چند سال گذشته شاهد عملکرد نامطلوب در این زمینه بوده‌ایم. مطابق با گزارش عملکرد دولت در بخش حمل و نقل که توسط سازمان برنامه و بودجه منتشر شده، میزان ترانزیت ریلی در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۹۵، ۴۴ درصد و نسبت به سال‌های ۹۶ و ۹۷، ۶۲ درصد کاهش داشته است.

بنابراین افزایش ۳۰ درصدی میزان ترانزیت ریلی در سال ۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ در حالی است که حمل بار ترانزیتی ریلی در سال ۹۸، پایین‌ترین رکورد در سال‌های گذشته را به خود اختصاص داده است.

مدیرعامل شرکت راه آهن: در توسعه ظرفیت های ترانزیتی موفق بوده‌ایم

درهمین راستا، سعید رسولی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه آهن درخصوص آخرین وضعیت آمارهای ترانزیتی گفت: «در سال گذشته به‌رغم مسدود شدن مرزها با کشورهای همسایه به دلیل پاندمی کرونا که ۴ ماه به طول انجامید، تلاش شد تا حمل و نقل ریلی و مبادله کالا در این برهه مهم با کشورهای همجوار به شکل مطلوبی ادامه پیدا کند، به گونه‌ای که شرایط مبادله قطارهای باری در حمل‌ونقل بین‌المللی طبق پروتکل‌های بهداشتی فراهم شد و افزایش قابل توجهی را در حمل‌ونقل ریلی شاهد بودیم».

وی در ادامه افزود: «حمل و نقل ترانزیتی راه آهن ایران در سال گذشته نسبت به سال قبل، ۲۹ درصد رشد داشت و صادرات از طریق راه آهن ایران نیز در این مدت ۵ درصد افزایش یافت. همچنین در مرز ریلی کشورمان با ترکیه، با افزایش و تجهیز ناوگان و توسعه زیرساخت‌های ریلی، حجم حمل و نقل بین‌المللی به بیش از ۶۵۰ هزار تن رسید که رکورد ۱۰ سال اخیر جابجا شد».

در پایان لازم است ذکر شود چند سالی است که دور زدن ایران از مسیرهای ترانزیتی در دستور کار کشورهای همسایه قرار گرفته که عوامل مختلفی دارد. بخشی از آن شاید علل سیاسی باشد؛ اما جدا از علل سیاسی، قطعاً دلایل اقتصادی این کشورها از یک سو و سو مدیریت ما نقش داشته است که موجب شده مسیر ترانزیتی ما سریع و شفاف نباشد.

در همین راستا در ماه گذشته، اخباری در خصوص عزیمت قطار باری از ترکیه به سمت چین، علاوه بر آنکه تعجب بسیاری از کارشناسان اقتصادی در خصوص افزایش قدرت تولید در ترکیه و صادرات کالا به چین را برانگیخت، زنگ خطر را برای فعالان حمل و نقل و متولیان ترانزیت در کشور به صدا درآورد. زنگ خطری با این مضمون که ایران به زودی از مسیر ترانزیتی کریدور شرق به غرب حذف می‌شود. منبع: عیارآنلاین