به گزارش " گسترش تولید و تجارت"، بخش توزیع به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد کشورها مطرح است. در تبیین اهمیت این بخش تنها کافی است به نقش آن در ارتباط دادن به تولید و مصرف توجه شود. اهمیت نظام توزیع در کشور به حدی است که مقام معظم رهبری در اصل 23 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، به صراحت از آن یاد کرده و لزوم اصلاح هر چه سریعتر آن را متذکر می‌شوند. با این وصف، نقش نظام توزیع در ایجاد رونق برای فعالیت‌های تولیدی و ایجاد اشتغال هرچه بیشتر، به روشنی مشخص می‌شود.

نظام توزیع در ایران

ساختار خرده‌فروشی در ایران هنوز از وضعیت سنتی خارج نشده و شبکه توزیع کالاها در ایران با هزینه بسیار بالایی فعالیت می‌کند و لاجرم این هزینه به تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان تحمیل می‌شود که موجب غیراقتصادی شدن تولید شده است. به بیان دیگر بهره‌وری پایین شبکه توزیع کالا در کشور موجب تضعیف اقتصاد ملی شده است و یکی از گلوگاه‌های مهم برای توسعه اقتصادی کشور محسوب می‌شود.

به‌رغم اهمیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای در بهبود افزایش بهره‌وری شبکه‌های توزیع، همچنان این فروشگاه‌ها سهم اندکی از بازار خرده‌فروشی کشور را بر عهده دارند، بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود 10 درصد از کل بازار خرده‌فروشی در ایران از سوی فروشگاه‌های زنجیره‌ای عرضه می‌شود. این درحالی است که این شاخص در ژاپن  بیش از ۸۰ درصد، در آمریکا بیش از ۹۰ درصد و در کشور‌های اروپایی بین ۷۰ تا ۸۰ درصد متغیر است.

حضور فروشگاه های زنجیره ای در ایران و وابستگی نظام توزیع

به گفته معاون وزیر صنعت تاکنون از کشورهای آلمان، فرانسه و برخی دیگر از کشورهای اروپایی پیشنهاداتی در زمینه تاسیس فروشگاه زنجیره‌ای در ایران ارئه شده که در دست بررسی است. مجتبی خسروتاج همچنین از درخواست برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نیز در این زمینه خبر داده بود. در این زمینه اخیراً نیز شرکت بی جی اف ریتیل، اداره کننده بزرگترین سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای کره جنوبی با برند سی یو اعلام کرده است که قراردادی با یک شرکت ایرانی به امضا رسانده که اولین قرارداد یک سوپرمارکت زنجیره‌ای کره جنوبی برای توسعه فعالیت‌هایش در خارج از این کشور به شمار می‌رود.

این در حالیست که مسئولان نگاهشان به ورود کشورها به حوزه فروشگاه‌های زنجیره‌ای به عنوان جذب سرمایه‌گذاری خارجی است؛ در حالی که بازار بسیار مهم‌تر از تولید است. یعنی کسانی که اطلاعات بازار را دارند و سلایق مصرف‌کنندگان را می‌شناسند و شبکه توزیع دارند، خیلی بهتر می‌توانند محصولات خود را عرضه کرده و به فروش برسانند. با ورود فروشگاه‌های زنجیره‌ای خارجی، ظرفیت‌هایی که در کشور در زمینه شبکه توزیع و فروش وجود دارد از فروشگاه‌های داخلی گرفته شده و در اختیار خارجی‌ها قرار می‌گیرد. زمانی که کشورهای خارجی در زمینه خرده‌فروشی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای به کشور ما ورود پیدا کنند، می‌توانند از بازار ایران اطلاعات کسب کرده و بر اساس آن محصولات متناسب را وارد کنند. به عبارتی شبکه فروش مهمترین قدرت و اطلاعات را دارد که می‌تواند بر نوع کالای تولیدی، کیفیت کالای تولیدی، برندسازی کالاهای کشورهای خارجی تاثیر بگذارد و در واقع بازار را در اختیار کشورهای خارجی قرار بدهد.

متاسفانه آئین‌نامه و قانون فعلی در قبال حضور سرمایه‌گذاران خارجی در این صنعت مسکوت است. به دلیل اهمیت این صنعت در مدیریت بازار کشور و اتصال مستقیم بازار مصرف به زنجیره‌های تامین، باید حداکثر احتیاط در جذب سرمایه‌گذاران خارجی در داخل کشور انجام شود. سرمایه‌گذاری خارجی باید به نحوی باشد که سرمایه‌گذاران خارجی اولاً نتوانند سهامدار عمده هیچ شرکت توزیع کننده در کشور باشند، ثانیا ملزم به خرید از زنجیره‌های داخلی بشوند و ثالثا از حیث واگذاری اراضی، زمینی به شرکت‌های خارجی واگذار نشود، تا در مواقع لزوم بتوان در مدت زمان مشخصی قرارداد اجاره را فسخ کرد و شرکت خارجی را خلع ید نمود.

جمع بندی

نظام خرده‌فروشی سنتی با تحمیل هزینه بالا به مصرف‌کننده موجب کاهش قدرت خرید شده و همچنین امکان نظارت و اعمال سیاست بر آنها بسیار مشکل است. در مقابل اما فروشگاه‌های زنجیره‌ای با کاهش واسطه‌ها و مدیریت یکپارچه زنجیره‌های توزیع، نقش بسزایی در بهبود وضعیت اقتصاد دارند. این فروشگاه‌ها با حمایت از تولیدات داخلی و اشتغال زایی در کشور و همچنین با ایجاد رقابت، خلاقیت و افزایش بهره‌وری کمک شایانی به اقتصاد کشور خواهند کرد. مهم ترین مزیت آنها افزایش شفافیت مالی است که از این محل منافع بسیاری برای اقتصاد ملی در بر دارند. با ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری، توجه ویژه‌ای به نظام توزیع شده است. اصل 23 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی محور اقدامات لازم در اصلاح نظام توزیع را اینگونه معرفی می‌کند: «شفاف و روان‌سازی نظام توزیع و قیمت‌گذاری و روزآمدسازی شیوه‌های نظارت بر بازار». با این شرایط بهتر است مسئولین به جای سپردن نظام توزیع کشور به فروشگاه‌های زنجیره‌ای خارجی، به تقویت فروشگاه‌های زنجیره‌ای داخلی پرداخته و زمینه رشد این بخش را بیش از پیش فراهم کند./عیارآنلاین