به گزارش "گسترش تولید و تجارت" سید محمدحسین سجادی‌نیری رئیس انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر در نشست تامین مالی که در حاشیه شانزدهمین نمایشگاه فناوری نانو برگزار شد، با اشاره به عملکرد صندوق‌های پژوهش و فناوری و روند سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر کشور، گفت: خارج از اعضای انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر، سرمایه‌گذاری مستقیم در پروژه‌ها عمدتاً از سوی صندوق‌های پژوهش و فناوری انجام شده و این صندوق‌ها در سرمایه‌گذاری‌های مشارکتی بسیار فعال بوده‌اند.

فعالیت گسترده صندوق‌ها در حوزه سرمایه‌گذاری مستقیم

وی افزود: همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، صندوق‌های پژوهش و فناوری در کنار شرکت‌های سرمایه‌گذاری، در ایجاد سکوهای تامین مالی جمعی نیز نقش داشتند. بخش قابل توجهی از نهادهای مالی جدید کشور از مسیر همین سرمایه‌گذاری‌ها شکل گرفته‌اند.

وضعیت خروج سرمایه‌گذاران از طرح‌های استارتاپی

سجادی‌نیری گفت: آمار خروج سرمایه‌گذاران از طریق فروش سهام به سرمایه‌گذاران ثالث در سال ۱۴۰۳ بررسی شده و بخش قابل توجهی از نظام تامین مالی کشور در این زمینه فعال بوده است. طبق داده‌های موجود، در سال جاری شاهد رشد ۴۳ درصدی تسهیلات نسبت به سال گذشته بوده‌ایم.

رشد تسهیلات اعطا شده به شرکت‌ها و زیست‌بوم نوآوری کشور

وی تصریح کرد: بسته به نرخ تورم، اگر آمارها نرمال‌سازی شوند، رشد واقعی اعطای تسهیلات اندکی بالاتر از صفر نشان داده می‌شود، اما در مقایسه با تورم ۵۰ تا ۶۰ درصدی، این رشد نشان‌دهنده‌ کوچک‌تر شدن حجم واقعی تسهیلات است.

رئیس انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر یکی از دلایل این وضعیت را تضعیف نقش کارگزاری صندوق نوآوری و شکوفایی برای صندوق‌های پژوهش و فناوری دانست، چراکه صندوق نوآوری در این سال‌ها با کمبود منابع روبه‌رو بود و در نتیجه صندوق‌ها نتوانستند از این فضا بهره‌برداری کافی کنند.

سجادی‌نیری : بخشی از امور نیز مستقیماً توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پیگیری شد و از ظرفیت‌های کارگزاری صندوق نوآوری استفاده نشد با این حال، تسهیلات اعطایی از مسیر صندوق‌ها ۴۳ درصد رشد داشته که عدد قابل توجهی است

وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: صندوق‌های پژوهش و فناوری تلاش می‌کنند نقش کارگزار مجموعه‌هایی همچون معاونت علمی و فناوری، صندوق نوآوری و شکوفایی، پارک‌های علم و فناوری و حتی وزارتخانه‌هایی مانند نفت، بهداشت و علوم را بر عهده بگیرند. خوشبختانه در سال ۱۴۰۳ شاهد تنوع بیشتر در حوزه کارگزاری این صندوق‌ها بوده‌ایم که نقطه مثبتی در اکوسیستم تامین مالی کشور است.به گفته‌ وی صندوق‌های پژوهش و فناوری در برنامه‌های سوم و چهارم توسعه شکل گرفتند تا بار اصلی تامین مالی اکوسیستم نوآوری و فناوری کشور را بر دوش بکشند. 

در سال‌های اخیر برخی از حوزه‌های فعالیت این صندوق‌ها توسط دولت با ایجاد نهادهای موازی محدود شده است

سجادی‌نیری نمونه‌ای از این موارد را «ضمانت‌نامه‌های قانونی» دانست و گفت: اگرچه این بخش می‌تواند منبع درآمدی برای صندوق‌ها باشد، اما در حال حاضر به‌دلیل شکل‌گیری نهادهای موازی، به یکی از ریسک‌های جدی صندوق‌های فناوری تبدیل شده است.وی با اشاره به وضعیت ضمانت‌نامه‌ها در اکوسیستم فناوری کشور، افزود: در شرایط فعلی که نظام بانکی از صدور ضمانت‌نامه برای شرکت‌های نوپا و کوچک خودداری می‌کند، این صندوق‌های پژوهش و فناوری هستند که بار صدور ضمانت را به دوش می‌کشند. در این فضا، صدور ضمانت با چک یا سفته از سوی شرکت‌ها گامی مثبت در جهت ایجاد اعتماد محسوب می‌شود.

سجادی‌نیری : علیرغم مشکلات، رشد صدور ضمانت‌نامه‌ها در سال گذشته حتی با لحاظ تورم، رقم قابل توجهی است و می‌توان گفت حداقل ۲.۵ برابر نرخ تورم رشد داشته است

وی در ادامه با اشاره به موضوع ضمانت‌نامه‌های گمرکی، گفت: با وجود آنکه در قانون جهش تولید دانش‌بنیان به‌صراحت بر اجرای ضمانت‌نامه گمرکی تاکید شده، اما هنوز این فرصت برای شرکت‌های فناور فراهم نشده و عملاً فعالان این حوزه نتوانسته‌اند از این ظرفیت استفاده کنند.

مدل‌های تامین مالی در میان شرکت‌های فناور کشور هنوز ناشناخته است

رئیس انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر در پایان گفت:  بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان هنوز با روش‌های نوین تامین مالی آشنا نیستند و فرصت‌های موثر موجود در نظام مالی کشور را نمی‌شناسند. در گزارش امسال انجمن، به‌طور ویژه به این مساله پرداخته‌ایم تا نشان دهیم علیرغم سود موثر و اثربخشی بالای این روش‌ها، هنوز جای کار بسیاری در زمینه آموزش و فرهنگ‌سازی مالی برای شرکت‌های فناور وجود دارد.