به گزارش "گسترش تولید و تجارت" سید محمدامین آقامیری  دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی در نشست «تحول الگوی حکمرانی اسلامی ایرانی پیشرفت در علوم انسانی، اجتماعی و هنر؛ جایگاه بین رشته ای و بهره مندی از فضای تکمیلی فیزیکی و مجازی» که در فرهنگستان علوم برگزار شد، با اشاره به اینکه مسئله حکمرانی با بروز و ظهور فضای مجازی چالش های جدیدی پیدا کرده است، گفت: الگوی حکمرانی در فضای فیزیکی با سلبقه و پیش فرض‌هایی که ما داریم و با توجه به کارهایی که در دنیا انجام شده و سالیان سال حکومت‌ها آن را پیش بردند، همواره بر تدوین قانون متمرکز بوده و براساس قانون، نهادها و دستگاه ها کار خودشان را سامان می‌دادند.

ابزار اعمال حکمرانی یک موضوع پیشفرض بدیهی در فضای فیزیکی و سنتی بوده است

آقامیری با بیان اینکه  قالب، محتوا و نیروی انسانی در ید قدرت حکمران قرار داشت اما در فضای مجازی الگوهای حکمرانی تغییر کرده است، اظهار کرد: اگر فرض بگیریم همه قوانین و چارچوب‌ها مشخص شده باشد، مسئله‌ای که در فضای مجازی اهمیت دوچندانی دارد و در فضای فیزیکی و سنتی ما با آن درگیر نیستیم، اعمال حکمرانی است و این یکی از خلاهایی است که پیچیدگی زیادی دارد. رئیس مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه در حوزه تدوین مقررات برخی کشورها پیشروتر از ما هستند و در حوزه‌های مختلف کارهای متعددی در حال انجام است و در حیطه خدمات و بازار در فضای مجازی قوانین متعدد و گسترده‌ای را تدوین و تصویب کردند، خاطرنشان کرد: اما مسئله مهم ابزار اعمال قانون است و امروزه کشورها بصورت متنوع سراغ آن رفتند؛ برخی کشورها به سمت الگوی سنتی برگشتند و برخی کشورها سمت فناوری‌ها و قدرت‌های نرم برای اعمال حکمرانی حرکت کردند.

سوالات جدی در این عرصه که باید جواب آن را بدهیم 

وی افزود: یکی از سوالات  این است که الگوی ایران برای حکمرانی در فضای مجازی با حکمرانی در فضای فیزیکی چه تفاوت‌هایی دارد و بر کجا باید دست گذاشت و روی آن تمرکز کرد؟ اگر ما بر مدل‌های سنتی خودمان در حکمرانی در حوزه‌های محتوایی و فرهنگی، اصرار داشته باشیم آیا موفق خواهیم بود؟ بعنوان مثال نظام تنظیم گری محتوایی در کشور و قوانین ما، قالب محور است. در حوزه وزارت ارشاد ما معاونت مطبوعات داریم که از کاغذ مطبوعات تا محتوای منتشر شده را رسیدگی و نظارت می‌کند، معاونت سینمایی، معاونت هنری و... هرکدام قالب انتشار را اعم از نشریات، فیلم و سریال و... در دست دارند و از این مسیر اعمال حکمرانی می‌کنند اما در حالتی که ما با سکوها مواجه هستیم، سکوها واسطه‌ای بین عرضه‌کننده و خدمات گیرنده هستند.

 در فضای سنتی ما با دو بازیگر روبه رو بودیم اما در فضا مجازی سکوها بعنوان واسطه و یا بازیگر سوم شروع به کار کردند

آقا میری تصریح کرد: در این شرایط، حکمران در مزیت مدیریت قالب دچار مشکل شده و از این ابزار نمی‌تواند استفاده کند لذا یا باید بر سر راه سکوها مانع ایجاد کند که منجر به عدم شکل‌گیری بازار اقتصادی در این حوزه و بروز و ظهور خلاقیت‌ها می‌شود و یا اغماض کند و دائماً از حکمرانی خودش نزول پیدا کند که در این حالت اعمال حکمرانی و ایجاد چارچوب برای تامین منافع مردم و نیازمندی‌های کشور را از دست می‌دهد. این سوالات، سوالات مهمی است که الگوی حکمرانی ما در فضای مجازی چیست و نیاز داریم نگاه‌های جدیدی تزریق کنیم و این نگاه‌های جدید کار را پیش ببرد.

هوش مصنوعی و تاثیر آن بر عوامل اجتماعی 

رئیس مرکز ملی فضای مجازی در بخش دیگری از سخنان خود، به مبحث هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: یکی از ساحت‌های جدی که هوش مصنوعی دارد و باید برای آن تدبیر کرد، تاثیری است که بر عامل اجتماعی می‌گذارد. بعد از انقلاب صنعتی که ماشین بخار اختراع شد و سهولت‌هایی در زندگی اجتماعی ایجاد کرد، توانمندی مشابهی که انسان داشت تضعیف شد و کار به دستگاه‌ها واگذار شد و هرچه این گسترش یافت، نیازمندی بشر به قدرت فیزیکی کاهش پیدا کرد.

پاسخ به یک سوال مهم 

وی ادامه داد: سوال اصلی اینجاست که هوش مصنوعی قرار است کدام بُعد زندگی ما را تسهیل و جایگزین کند که در نهایت منجر به این می‌شود که در آن حوزه احساس نیاز ما کاهش پیدا کند؟ این سوال، سوال مهمی است و خلا و مسئله جدیدی است که با آن مواجه هستیم و نیاز داریم حکمرانی در هوش مصنوعی و توازن را حفظ کنیم؛ از طرفی هوش مصنوعی وابستگی شدیدی پیش می‌آورد و قدرت خلاقیت را کاهش می‌دهد که باید برای آن هم فکری کرد.

 هوش مصنوعی موضوعاتی را در کنار خود ایجاد می‌کند که نیازمند فکر و برنامه‌ریزی است

آقامیری گفت: یکی از این موضوعات بحث اخلاق در هوش مصنوعی است که امروزه یونسکو در حال کار بر روی آن است و تبعات آن را در سطح بین المللی باید چارچوب گذاری کرد. در هوش مصنوعی باید این مسائل جدید و خلاها را در کنار هم دیگر تبدیل به موضوعاتی کنیم که اساتید در علوم انسانی و علوم اجتماعی چارچوب نظام مسائل آن را مشخص کنند و کمک کنیم که ان شاءالله پاسخ‌های مناسبی به آنها بدهیم.

چالش اصلی در حکمرانی فضای مجازی چیست؟

رئیس مرکز ملی فضای مجازی در پایان خاطرنشان کرد: چالش اصلی ما در الگوی حکمرانی در فضای مجازی هم خلاهایی است که به خاطر تغییرات سریع در این حوزه با آن مواجه هستیم و هم موضوعات بدیعی که نیاز به چارچوب گذاری دارد؛ امیدوارم در فضایی که مزیت آن مستقل بودن از مکان و زمان باشد، با تلاش آحاد مردم ما و همچنین مردم کشورهای دوست و شخصیت‌هایی که علاقه‌مند به زیست در این فضا هستند، این مسیر را پیش ببریم و برای این موضوعات پاسخ مناسب پیدا کنیم.