به گزارش"گسترش تولید و تجارت" در یک هشدار صریح به نظام آموزشی و ساختار نیروی کار کشور، سازمان فنی و حرفه‌ای اعلام کرد که 80درصد از تقاضاهای بازار کار ایران، مربوط به نیروی ماهر با آموزش‌های فنی و حرفه‌ای است؛ این آمار نشان می‌دهد تمرکز بیش از حد بر مدارک دانشگاهی بدون تخصص عملی، منجر به یک ناترازی مزمن در اشتغال شده است.

پارادوکس آموزش عالی؛ بیکاری دانشگاهیان در سایه کمبود نیروی ماهر؛ نقد بر ارزش مدارک تحصیلی

علی‌رغم سرمایه‌گذاری‌های گسترده در آموزش عالی طی دهه‌های اخیر، نظام اشتغال کشور همچنان با یک پارادوکس اساسی دست و پنجه نرم می‌کند: از یک سو، نرخ بالای بیکاری در میان فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و از سوی دیگر، کمبود شدید نیروی کار متخصص و ماهر در بخش‌های تولیدی و خدماتی. این تفاوت فاحش میان مدارک موجود و مهارت‌های مورد نیاز، زنگ خطری جدی برای آینده توسعه اقتصادی کشور محسوب می‌شود و ضرورت بازتعریف ارزش مهارت‌آموزی را بیش از پیش برجسته می‌سازد.

تایید رسمی رئیس فنی و حرفه‌ای؛ 80 درصد بازار کار نیازمند مهارت عملی است نه مدرک

غلامحسین محمدی، رئیس سازمان فنی و حرفه‌ای کشور، با تشریح این چالش ساختاری، تاکید کرد که این شکاف بزرگ میان عرضه و تقاضا، موجب شده است علیرغم وجود جمعیت جوانی تحصیل‌کرده، کارفرمایان در یافتن نیروی متخصص با مشکل جدی مواجه شوند.محمدی اظهار داشت: بر اساس بررسی‌های ما، حدود 80درصد از بازار کار کشور تشنه نیروی حرفه‌آموز است. این بدان معناست که بخش وسیعی از فرصت‌های شغلی موجود، به جای دانش صرف، نیازمند مهارت و توانایی عملی اثبات‌شده است. بنابراین، سیاست توسعه آموزش در کشور باید فوری مورد بازبینی قرار گیرد و از مسیر متمرکز صرفاً بر دانشگاه و مدرک‌گرایی فاصله بگیرد.

بحران مدارک بدون مهارت

رئیس سازمان فنی و حرفه‌ای در ادامه، ریشه اصلی بیکاری بخش قابل توجهی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را در عدم تناسب محتوای آموزشی با نیازهای کارفرمایان دانست. او این وضعیت را یک «ناترازی» بزرگ نامید که دو طرف بازار کار را متضرر می‌کند: از یک سو جوانان با مدارک عالی امکان یافتن شغل مناسب را ندارند، و از سوی دیگر، واحدهای تولیدی و خدماتی با کمبود نیروی ماهر دست و پنجه نرم می‌کنند. وی افزود: مشاهده می‌کنیم که بسیاری از جوانان با داشتن مدارک عالی تحصیلی، فاقد مهارت‌های عملی مورد نیاز کارفرمایان در محیط واقعی کار هستند. این فقدان مهارت کاربردی، چرخه بیکاری تحصیل‌کرده‌ها را تغذیه می‌کند.

ضرورت تغییر پارادایم در آموزش

کارشناسان حوزه کار معتقدند مادامی که ارزش اجتماعی و اقتصادی برای آموزش‌های فنی و حرفه‌ای (مانند دوره‌های مهارت‌سنجی و گواهینامه‌دار شدن) تعریف نشود، این ناترازی ادامه خواهد یافت. تغییر نگاه به بازار کار و ترویج فرهنگ اهمیت‌دهی به مهارت‌آموزی در کنار تحصیلات، کلید حل این معضل معرفی شده است. تاکید بر همکاری بیشتر میان مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای و بخش خصوصی، می‌تواند شکاف 80درصدی نیاز بازار به نیروی ماهر را پر کند و از هدر رفتن پتانسیل سرمایه‌های انسانی کشور جلوگیری نماید.