همه تلاش دولت اين است که به اعتماد بزرگ مردم در انتخابات ارديبهشت ۹۶ پاسخ درست و مناسبي بدهد.
به گزارش "گسترش تولید و تجارت" به نقل از مرکز اطلاع‌رساني، روابط عمومي و امور بين‌الملل، نوبخت، معاون رييس جمهور و رييس سازمان برنامه و بودجه کشور، مصاحبه‌اي را با روزنامه همشهري داشته‌اند که در سالنامه سال ۱۳۹۶ منتشر شده است.
مي‌خواهم به۷دي ماه که از اعتراضات نه به گراني که در مشهد کليد خورد برگرديم، روزهايي که اعتراضات مردمي در گوشه و کنار کشور به راه افتاده بود و جمعي دولت را سيل انتقاداتشان قرار داده بودند در حلقه نزديکان حسن روحاني چگونه سپري شد؟
التفات داريد که ما هم از طريق اخبار باخبر شديم که عده‌اي اين نظر را- دولت را مقصر گراني‌ها مي‌داند- دارند، البته براي ما آن صحبت‌ها خيلي غيرمنتظره نبود، هرچند که ما فکر مي‌کرديم بعد از انتخابات فعاليت‌هاي انتخاباتي تمام شده است اما همچنان فعاليت‌هاي انتخاباتي جمعي در کمپيني ادامه داشت بويژه اينکه اگر بخواهيم بحث گراني مورد نظر عده‌اي را بخواهيم با دوره قبل مقايسه کنيم، اينکه تورم بالاي ۴۰ درصد را به زير ۱۰ درصد برسانيم گراني است؟ يا اينکه در بحث رکود و رشد اقتصادي هم منتقدان بگويند رکود در شرايط منفي ۸ درصد رشد اقتصادي محسوس بود يا در شرايطي که رشد اقتصادي ما دو رقمي شده است؟
اين فقط آمار دولت نيست مراجع جهاني هم بر اين روند صحه گذاشته‌اند مثلا همين اواخر بهمن ماه صندوق بين‌المللي پول (IMF) رشد اقتصادي ايران در منطقه را بالا ارزيابي کرد. ايران در سال گذشته ۸۱ ميليارد دلار ودر سال جاري ۹۴ هزار ميليارد دلار بالا افزايش توليد خالص داشته است. حالا در اين شرايط عده‌اي بيايند و جيع و داد گراني سر دهند نه درست است و نه منصفانه. اينها نشان مي‌دهد خيلي‌ها تلاش کردند با استفاده از احساس مردم در اين شرايط سود خودشان را از شرايط ببرند و فکر کردند مسير براي خواسته‌ها و افکار آنها هموار شده است اما توجه نداشتند که با باز شدن اين مسير عده‌اي ديگري خارج از مسير اعتراض گراني خواهند آمد که حرفهاي ديگري خواهند زد. کمااينکه همين‌طور هم شد.
البته بايد براين نکته تاکيد کنم که وضع ما اصلا ايده ال نيست و ما با توجه به آن شرايطي که تحويل گرفتيم هنوز تا شرايط ايده‌آل فاصله زيادي داريم.
گفتيد که از طريق اخبار از اين اعتراضات باخبر شديد تحرکات اخير برايتان قابل پيش‌بيني نبود؟
اعتراضات اخير براي دولت اتفاق غيرمترقبه‌اي نبود، متاسفانه دولت در فراز و فرودهاي گذشته با اين دست مسائل روبرو شده است به همين دليل هم ما کاملا به اين موارد آشنا بوديم .
يعني دولت از روند اين اقدامات خبر داشت ؟
از نظر سيستم‌هاي اطلاعاتي ما در جريان بيشتر از آنچه به ظاهر اتفاق افتاد قرار داشتيم و با جزييات مي‌دانستيم آنها چه مي‌خواهند بکنند و از دامنه فعاليت‌ها آنها آگاه بوديم.
پس چرا دولت مانع بروز آن نشد؟ دولت نمي‌خواست مانع شود يا نمي‌توانست؟
از نظر ما اهميتي نداشت، چرا که ما در دولت با کارهاي مهمتري روبرو هستيم.
پس از اعتراضات چطور، در دولت براي بررسي اين اعتراضات و دامنه‌دار شدنش جلسه‌اي برگزار شد؟
الان به درستي در ذهنم نمانده است. اما اينکه جلسه فوق‌العاده‌اي در دولت براي بررسي اين اعتراضات تشکيل شود نه اينطور نبود، اما من چون عضو شوراي عالي امنيت ملي هم هستم در جلسات فوق‌العاده آنجا حاضر شديم و موضوع را با دقت دنبال کرديم.
الان بيش از دوماه از کليد خوردن اعتراضات و بازداشت‌هايي که در پي آنها انجام شد مي‌گذرد، اما هنوز خاستگاه اعتراضات و چرايي دنباله‌دار شدن ان براي مردم مشخص نشده است، منشا اين اعتراضات کجابود؟
شما دو بحث را مطرح کرديد يکي اينکه اين اعتراضات را چه کساني و با چه اهدافي مطرح کردند و بحث ديگر اين است که اين روند اعتراضي به کجا ختم شد. در کل بايد در پاسخ به شما بايد بگويم که تزريق حس نا اميدي و القاي مشکلات و اينکه جوان ما احساس کند به بن بست رسيده است و اميدي براي آينده نداشته باشد حاصلش همين جيغ و دادها مي‌شود.
يعني شما رقباي دولت را عامل اوليه مي‌دانيد؟
بله، آنها بستر ساز بودند ما که نمي توانيم نارضايتي‌هاي موجود در جامعه را کتمان کنيم. نارضايتي در هر جامعه و هرکشوري وجود دارد و عدم تحقق خواسته‌هايي که وجود دارد همواره عامل شکل‌گيري نارضايتي‌هاي اجتماعي هستند بنابراين کليت موضوع ماجراي پيچيده يا ويژهاي هم نيست.
منتها اينکه ما بياييم و اين دولت را عامل همه مشکلات عالم بدانيم و بخواهيم دولت قبلي را عامل رشد و تحقق خواسته‌هاي جامعه معرفي کنيم درست نيست. نکته جالبتر هم اين است که آنهايي مي آيند و اين دولت را عامل اين نااميدي‌ها و مشکلات مي‌دانند در دولت منتسب به خودشان شرايط بدتري را پيش روي مردم گذاشته بود.
در روزهاي ناآرامي‌ها برخي از صاحب‌نظران و سياستمداران که از چهره هاي دلسوز دولت اعتدال هم هستند اين انتقاد را به دولت وارد کردند که چرا سکوت را درپيش گرفته و رئيس جمهور نمي‌آيد به مردم از شرايطي که در آن گرفتار است بگويد، کنسل شدن گفتگوي زنده تلويزيوني روحاني هم در همان روزهاي اول مزيد بر ابهام حاميان دولت شد که چرا دولت سکوت کرده است، ماجراي تعلل دولت در اعلام نظر قاطعانه در اين باره چه بود؟
نگاه ما در دولت به اعتراضات دي ماه بر اين اساس بود که آن را يک موضوع درون خانوادگي مي‌دانستيم. حالا اگر فرزندانمان آنقدر عصباني بشوند که نسبت به موضوعي پرخاش هم بکنند، ما نبايد عليه شان گارد سختگيرانه و سرکوب بگيريم، ما بايد آنها را درک کنيم و تا آنجا که مي توانيم يا خواسته هايشان را بر آورده کنيم يا واقعيت و مشکلات موجود را برايشان تبيين کنيم. به همين جهت در آن روزها که از همه جهت محور انتقادات قرار گرفته بوديم ما خيلي خويشتن‌داري و خيلي تحمل مي‌کرديم. چون مي‌دانستيم اگر از هر طرف کسي به زمين بيفتد يک ايراني است که به زمين افتاده است به همين جهت خيلي متاسف و ناراحت بوديم که چرا بايد اين اتفاق بيفتد. دولت از اين اعتراضات خرسند نبود. به نظر من تنها کساني از اين ماجرا خرسند شدند که فقط مي‌توانيم واژه دشمن را برايشان بکار ببريم. دشمن هم آنهايي بودند که وقتي هر ايراني به زمين مي افتاد خوشحال بودند. کساني مثل روساي جمهور اسرائيل يا امريکا چنانچه که از روند و استمرار ماجرا خشنود بودند در اين ميدان حتي اروپا هم موضع سنجيده اي داشت اما برخي دشمنان شاد شدند.
ضعف اطلاع‌رساني موضوعي است که به پاشنه آشيل دولت هاي يازدهم و دوازدهم تبديل شده است و همه منتقدان و دلسوزان دولت هاي روحاني بر اين امر معترفند، چرا در دولت پتانسيلي براي رفع جدي اين ضعف وجود ندارد؟
باخبرم که شوراي اطلاع‌رساني دولت که الان مسئوليتش با دکتر محمود واعظي رياست دفتر رئيس جمهوري است، مدتي است جلسات منظمي را برنامه‌ريزي کرده که بتواند با افکار عمومي در ارتباط باشد. قرار است اين شورا پل ارتباطي مستقيمي باشد ميان دولت و افکار عمومي به اين معنا که هم شرايط کار و دستاوردهاي دولت را به افکار عمومي اطلاع‌رساني کند و هم بدون واسطه در جريان خواسته‌ها و نيازها و اولويت‌هاي افکار عمومي قرار بگيرد.
اين روند براي اقناع مردم است يا با هدف حفظ سرمايه اجتماعي دولت براي استمرار روند حضور اعتدالگرايان در قدرت اجرايي کشور کليد خورده است؟
ما تازه از يک انتخابات بيرون آمده‌ايم و دولت هنوز خيلي بدهي به مردم داردکه در اولويت اولش بايد به دنبال حل و رفع آنها- اين بدهي‌ها – باشد. اينکه از الان به فکر فزون‌خواهي سياسي باشيم بي‌مهري بزرگي است.
همه تلاش دولت اين است که به اعتماد بزرگ مردم در انتخابات ارديبهشت ۹۶ پاسخ درست و مناسبي بدهد، همه تلاش ما اين است بتوانيم به وعده‌هايمان عمل کنيم و مشکلات مردم را کاهش دهيم. ما مي‌خواهيم شرايطي را فراهم کنيم که مردم از انتخاب اين دولت ناراضي يا پشيمان نباشند. اگر رضايت مردم از انتخاب دولت حاصل شود مورد دوم مورد نظر شما يعني حفظ سرمايه اجتماعي جريان حامي اين دولت هم خود به خود ميسر خواهد شد و مردم بازهم به همين جريان فکري راي مي‌دهند.
در دولت نگراني بابت از دست دادن سرمايه اجتماعي وجود دارد؟
بايد مراقب از دست دادن اعتماد مردم به دولت باشيم. چرا که زمان و فرصت ما براي احقاق وعده‌هاي انتخاباتي رييس جمهوري خيلي کوتاه است. ۶ماه بيشتراز روي کار آمدن دولت نمي‌گذارد و زمان زيادي هم پيش رويمان نيست.
درست است همه روندها و شاخص‌هاي ما چه در ارتباط با رشد اقتصادي و چه در ارتباط با نرخ بيکاري نسبت به ۹ ماهه گذشته بهبود پيدا کرده اما هنوز بيش از ۳ ميليون و ۲۰۰ هزار بيکار در کشور داريم. درست است که روندهاي منفي را تغيير داديم اما به نسبت انتظارات و مطالبات فاصله بسيار زيادي داريم.
يکي از بزرگترين مطالبات مردم از دولت در حوزه اقتصادي ايجاد اشتغال است ما برنامه گسترده‌اي در حوزه اشتغال داريم يکي از برنامه‌هاي دولت متشکل از ۱۲ ريز برنامه است تا بتوان يک ميليون ۳۳هزار فرصت شغلي ايجاد کنيم. بخشي از اين برنامه به ايمني‌سازي بناها و ترميم بافت‌هاي فرسوده شهرها و روستاها، نوسازي ناوگان حمل و نقل شهري، رفع مشکلات محيط زيستي و... است، دولت برنامه‌هاي خوب زيادي در دستور کار دارد که براي اجرايي شدن آن همه تلاشش خود را بکار گرفته است.
به نظرتان مجلس بسترسازي و همراهي لازم را از برنامه هاي دولت مي‌کند؟
تا همين حدي هم که تا کنون انجام داده‌اند، براي ما کافي است چرا که اجراي سياست کاهش فقر مطلق و برنامه‌هاي اشتغال گسترده و مجوزهاي مورد نياز قردادهاي شراکت‌هاي عمومي-خصوصي براي اتمام طرح‌هاي عمراني که در لايحه بودجه ۹۷ مطرح بود توسط مجلس تاييد و تصويب شد. همين هم براي پيشبرد برنامه‌هاي ما کمک مي‌کند.
رئيس جمهوري در زمان ارايه لايحه بودجه ۹۷ آن را برنامه عملي همه وعده هاي انتخاباتي اش به مجلس داد برنامه‌اي که مردم به آن اميدوار شده بودند و به حسن روحاني براي دومين بار راي اعتماد داده بودند، اما کليات اين لايحه براي نخستين بار در تاريخ جمهوري اسلامي از سوي مجلس شوراي اسلامي رد شد، ارزيابي تان از رد کليات لايحه بودجه چه بود؟
من نمي‌خواهم وارد جزييات ماجرا شوم و فکر مي کنم خود مجلس نسبت به اين اقدام بايد پاسخگو باشد،کما اينکه بعد از اينکه کليات لايحه بودجه از سوي اکثريت مجلس رد شدو آن را به کميسيون تلفيق بازگرداند بعد از ۷۲ ساعت که برگشت، اصلاحات کميسيون تلفيق بر لايحه بودجه ۹۷، در جهت خواسته‌هاي دولت تصحيح شده بود و همين براي ما کفايت مي‌کند و من ديگر ورود به جزييات ماجرا نمي‌کنم.
براساس آيين‌نامه داخلي مجلس راي به کليات لوايح و طرح‌ها به معناي موافقت کلي با بررسي موضوع مطرح شده در قالب آن طرح و يا لايحه است، رد کليات لايحه بودجه از سوي مجلس چه پيامي براي دولت داشت؟
من اجازه مي‌خواهم که ورود نکنم و مجلس خودش پاسخ دهد.
تغيير ترکيب کابينه يکي از انتظارات حاميان و هوادران رئيس جمهور بود اما در نهايت کابينه‌اي به مجلس ارايه شد که انتقادات زيادي را از جانب آنها برانگيخت، بعدها مطرح شد که حسن روحاني براي چينش کابينه تحت فشار بوده و گزينه هايش خط مي‌خورده‌اند؟
نه اينطور نبود و اتفاقا من فکر مي کنم کابينه دوازدهم خيلي هم شبيه کابينه يازدهم است و اين را هم از جهت اعتدالي بودن آن نقطه قوت مي‌دانم.
حاميان دولت هم که از ترکيب کابينه انتقاد دارند انتصاب چهره‌هاي اصلاح‌طلب در بدنه دولت و معرفي وزراي برخواسته از جريان اصلاح طلب بيشتر به بهارستان، تغيير برخي وزرا از جمله عبدالرضا رحماني فضلي از وزارت کشور از جمله خواسته هايي بود که در پيش از معرفي کابينه به مجلس مدام از سوي حاميان دولت مطرح مي شد چه شد که دولت به اين خواسته توجه نکرد؟
نه چنين قراري هرگز مطرح نبود، و اتفاقا آنچه که اتفاق افتاد در راستاي شعارهاي رئيس جمهور بود که تاکيد داشتند کابينه‌اي اعتدالي و فراجناحي تشکيل مي‌دهند، در چينش کابينه هم رئيس جمهور سعي کرد کاملا فراجناحي عمل کند و کابينه‌اي اعتدالي را همچون دوره يازدهم داشته باشد.
اما راي دولت راي فراجناحي نبود و حمايت و ائتلاف اصلاح‌طلبان با جريان اعتدالي سبب پيروزي حسن روحاني در دوازدهمين رياست جمهوري شد به همين دليل اين انتظار وجود داشت که کابينه‌اي اصلاح‌طلب‌تر شکل بگيرد.
نه اين را قبول ندارم چرا که دولت حسن روحاني دولت اعتدالي است و هيچوقت يک دولت اصلاح طلب نبوده و اين ادعا را هم مطرح نکرده است.
اما منش انتخاباتي روحاني بيش از آنکه اعتدالي باشد اصلاح‌طلبانه بود و همه اصلاح‌طلبان براي حمايت از او به ميدان آمدند؟
بله اصلاح‌طلبان همکاري کردند و ناسپاسي است که بخواهيم بگوييم جريان اصلاحات به تشکيل دولت اعتدالي کمک نکرده است، اما اينکه بگوييم دولت دوازدهم يک دولت اصلاح‌طلب است صحيح نيست.
به نظر من بهتر اين است که اينطور بگوييم که همه ما در کنار هم بوديم، حتما بايد احترام ويژهاي براي تلاش‌هاي مجدانه اصلاح‌طلبان قائل شويم به همين دليل هم الان معاون اول رئيس جمهور که اختيارات وسيعي بعد از رئيس جمهور دارد يکي از اصلاح‌طلبان هستند. ساير دوستان اصلاح‌طلب هم در مجموعه دولت حضور دارند.
همين فرصتي که الان شهرداري تهران پيدا کرده در پي همين همراهي بود. من فکر مي‌کنم که هميشه علت شکست‌ها اين است که وقتي اشتراکي سبب پيروزي شود هر کسي فکر مي کند بعد از پيروزي حاصل شده همه را به نام خود تمام کند. همين هم مبناي اختلاف مي شود اگر اين اختلاف بين اصلاحات و اعتدال پيش بيايد در آينده هر دو شکست مي‌خوريم.
گلايه اصلاح‌طلبان از دولت روحاني از دوره يازدهم هم وجود داشت مثلا محمد رضا عارف در انتخابات خرداد ۹۲ که کانديداي اصلاحات در انتخابات بود در جهت ائتلاف اصلاح‌طلبان- اعتدالگرايان به نفع حسن روحاني از کارزار انتخابات استعفا کرد، انتظار بهره بردن از جايگاه او در کابينه و حداقل طرح مشورت با او بود اما اين امر ميسر نشد، و اين گلايه مدام از سوي او و حاميانش مطرح مي شود؟
نه اينطور نيست ما در دولت جايگاه ويژه اي براي اصلاح طلبان و شخصيت‌هاي صاحب فکر و موثري چون دکتر عارف قائل شده‌ايم من شخصا بارها در اموري از آقاي عارف نظر خواسته‌ام و در موضوعاتي از نظرات ايشان در جايگاه مشاور و راهنما استفاده کرده‌ايم کما اينکه در ماجرا بودجه من در چندين جلسه در فراکسيون اميد حاضر شده‌ام و مباحث خوبي با فراکسيون داشته‌ايم.
فراکسيون اميدي‌ها هم از دولت گلايه دارند و مي گويند دولت به جايگاه آنها بي اعتناست و موارد مورد نظرشان را مورد توجه قرار نمي دهند و حتي برخي از مديران ارشد دفتر رئيس جمهوري هم با فراکسيون هاي ديگر مجلس ارتباط نزديک تر و بهتري دارد که همه اينها در کنار هم به تضعيف تعامل نمايندگان عضو فراکسيون اميد با دولت اعتدالي منجر مي شود؟
من اين موضوع را قبول ندارم در مباحث پارلماني جايگاه و نظرات فراکسيون اميد براي ما هميشه در اولويت بوده است و همواره سعي کرده‌ايم با آنها همگام باشيم. فراکسيون اميد شخصا براي من جايگاه ويژهاي دارد آنچنان که من به برادرم تاکيد کرده‌ام که فقط و فقط عضو فراکسيون اميد باشد و او هم به عضويت اين فراکسيون درآمد و جز معدود نمايندگاني است که در فراکسيون ديگري حضور ندارد.
شما به جايگاه معاون اول رئيس جمهور در پاستور اشاره کرديد اما مدتي است که شايعاتي در مورد جايگاه اسحاق جهانگيري در دولت مطرح مي شود خبرهايي منتشر مي شود که او استعفا کرد يا اينکه او ديگر قدرت و تاثيرگذاري لازم را در پاستور ندارد، ماجرا اين شايعات چيست؟
جواب دقيق اين سوال را بايد از خودشان جويا شويد. اما من به نمايندگي از مجموعه دولت تاکيد مي‌کنم که اسحاق جهانگيري، معاون اول رئيس جمهوري شخصيت بسيار محترم و فهيم ما در دولت هستند. آقاي جهانگيري موردتوجه، اعتماد و احترام ويژه رئيس جمهور قرار دارند و نه تنها رئيس جمهور بلکه همه ما در دولت براي دکتر جهانگيري احترام خاصي قائل هستيم.
