به گزارش" گسترش تولید و تجارت" ایران حدود ۷۰ درصد خوراک دام و طیور را وارد می‌کند. این موضوع باعث شده هرگونه نوسان در بازارهای جهانی بر قیمت‌های داخلی تاثیر گذار باشد. اگر چه دولت با پرداخت ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی به دنبال ثبات قیمت در داخل است اما سیاست مذکور بی نتیجه بوده و هدر رفت منابع ارزی کشورا هم به دنبال داشته است. وضعیت کشور در تولید دانه‌های روغنی هم نامطلوب است. درحال حاضر بیش از ۹۰ درصد وابسته به واردات هستیم و برنامه‌های افزایش خوداتکایی در سال‌های گذشته نتیجه چندانی نداشته است.

میزان واردات خوراک دام در سال ۹۸ نزدیک به ۳.۶ میلیارد دلار است که معادل ریالی آن با احتساب ارز دولتی سال گذشته ( ۳۷۰۰) بیش از ۱۳ هزار میلیارد تومان است. طبق گزارش‌های گمرک جمهوری اسلامی ایران واردات نهاده‌های دامی از لحاظ وزنی و ارزش دلاری رتبه نخست محصولاتی وارداتی کشور را به خود اختصاص داده‌اند. موضوعی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان علوم کشاورزی، تهدید جدی برای امنیت غذایی کشور محسوب می‌شود.

مدیریت ناکارامد بازار نهاده های دامی

با توجه به نوسانات قیمتی نهاده‌های دامی و به دنبال آن محصولات مصرفی وابسته به آن و همچنین وابستگی ۷۰ درصدی به خارج برای تهیه خوراک دام می‌توان نتیجه گرفت مدل فعلی مدیریت بازار نهاده‌های دامی ناکارآمد و نیازمند اصلاح است. برنامه ریزی برای رسیدن به خودکفایی نسبی در تامین خوراک دام و طیور کشور، شکستن انحصار واردات نهاده‌های دامی، ورود مستقیم کشاورزان و تولید کنندگان به بازار نهاده‌های دامی و غیره ازجمله راهکارهای پیشنهادی برای بهبود وضیعت فعلی است.

درهمین راستا، اواخر سال ۱۳۹۴ بود که طرحی تحت عنوان خودکفایی در تولید دانه‌های روغنی با محوریت معاونت زراعت، وزارت جهاد کشاورزی، پیگیری و شروع به کار کرد. طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی یکی از مهم‌ترین طرح‌های وزارت جهاد کشاورزی در جهت کاهش وابستگی به خارج و تامین نیاز روغن کشور در داخل بود. اجرای این طرح ۱۰ ساله که تا افق ۱۴۰۴ تدوین شده بود از نیمه دوم سال ۹۴ آغاز شد.

با گذشت حدود ٤ سال از اجرای این طرح، پیش بینی‌های مسئولان وزارت جهاد کشاورزی تاکنون محقق نشده و عقب ماندگی زیادی در این حوزه مشاهده می‌شود. به عبارتی طی این سال‌ها گذشته میزان خوداتکایی تنها حدود ۱۰ درصد رشد کرده و از شش درصد به ١٦ درصد رسیده است.

پیش بینی تولید ۹۰۰ هزار تنی دانه‌های روغنی

درهمین راستا، علیرضا مهاجر، مجری طرح دانه‌های روغنی وزارت کشاورزی با دعوت از کشاورزان برای کشت این گیاهان گفت: «در صورت استقبال کشاورزان حدود ۹۰۰ هزار تن دانه‌های روغنی در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در کشور تولید شود. با تحقق این پیش بینی، رشد ۵۰ درصدی در تولید دانه‌های روغنی نسبت به سال گذشته خواهیم داشت».

مهاجر در ادامه سطح کشت کلزا را ۳۵۰ هزار هکتار با تولید ۶۰۰ هزار تن، سطح کشت سویا را ۱۰۰ هزار هکتار با تولید حداقل ۲۰۰ هزار تن و سطح کشت سایر دانه‌های روغنی را ۱۰۰ هزار هکتار با تولید ۱۰۰ هزار تن در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ پیش بینی کرد.

انحصار واردات خوراک دام در دستان یک نفر

ازجمله مهم‌ترین مشکل تامین دام و طیور وجود انحصار در این صنعت است. درهمین راستا، سعید سلطانی سروستانی، مدیرعامل اتحادیه مرکزی دامداران گفت:  «تعدادی افراد خاص ۸۰ درصد نهاده کشور را با ارز دولتی وارد می‌کنند و آن را در بازار آزاد با قیمت‌های گزاف می‌فروشند. این افراد محموله‌ها را به استان‌ها ارسال می‌کنند و آنها یک فاکتور با محاسبه نرخ مصوب صادر می‌کنند و بقیه پول را به حساب شخصی آنها واریز می‌کنند».

مدیرعامل اتحادیه مرکزی دامداران خاطرنشان کرد: «متاسفانه دامدارانی که خوراک دام را از این افراد به قیمت چند برابر خریداری می‌کنند، نمی‌توانند آنها را لو بدهند، به خاطر اینکه دام‌های‌شان گرسنه می‌ماند».

سلطانی با بیان اینکه دستگاه‌های نظارتی در نظارت اهمال می‌کنند، گفت: «کافی است دستگاه‌های نظارتی بررسی کنند که ارز ۴۲۰۰ تومانی آقایان خاص در چند روز داده می‌شود و شرکت‌های دیگر واردکننده را چگونه ارز می‌دهند».

سلطانی در ادامه گفت: «متاسفانه واردات در دستان چند فرد خاص است و بقیه را آن قدر می‌دوانند و ارز نمی‌دهند تا از چرخه خارج شوند». وی افزود: «به عنوان مثال من خودم کارخانه تولید خوراک دام دارم و پروانه هم دارم، اما زمانی که تقاضای ارز برای واردات می‌کنم، واقعاً نمی‌دهند. شرایط را سخت می‌گیرند اما آقایان خاص بلافاصله ارز می‌گیرند»./عیارآنلاین