شاهرگ ترانزیتی اوراسیا
بندر شهید بهشتی
کریدور بین‌المللی شمال–جنوب (INSTC)
پروژه راه‌آهن چابهار–زاهدان
چابهار؛ سکوی راهبردی ایران برای جهش به قلب اقتصاد اوراسیا
قطار توسعه در مکران به ایستگاه‌های پایانی خود نزدیک می‌شود. با تکمیل راه‌آهن چابهار–زاهدان و گسترش بندر شهید بهشتی، ایران در آستانه جهشی بزرگ به سوی تبدیل شدن به محور اصلی تجارت میان جنوب و اوراسیاست.
به گزارش "گسترش تولید و تجارت" با شتاب گرفتن طرح‌های زیربنایی در سواحل مکران، ایران در آستانه تکمیل یکی از مهم‌ترین پروژه‌های راهبردی خود قرار دارد. مسیر ریلی چابهار–زاهدان و توسعه فاز دوم بندر شهید بهشتی، دروازه‌ای نو به روی اقتصاد اوراسیا می‌گشاید و محور جنوب‌شرقی کشور را به شاهراه تجارت منطقه‌ای بدل می‌سازد.
چابهار، تنها بندر اقیانوسی ایران، این روزها به صحنه‌ای از تحولات بزرگ زیرساختی و اقتصادی تبدیل شده است
پروژه‌های عظیم بندری و ریلی در این منطقه، چابهار را از یک بندر محلی به گره‌گاه راهبردی دو کریدور بین‌المللی شمال–جنوب (INSTC) و چین–پاکستان (CPEC) نزدیک‌تر کرده است.در مسیر توسعه این پروژه‌ها، بیش از ۲۴۰ هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری عمومی و خصوصی صورت گرفته که ظرفیت ذخیره‌سازی و تخلیه کالا را در بندر چابهار به شکل قابل‌توجهی افزایش داده است. به گفته سعید رسولی، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، چابهار به «کارگاه بزرگ توسعه جنوب شرق ایران» تبدیل شده است.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، چابهار : با بهره‌برداری از سیلوهای مکانیزه و انبارهای سرپوشیده جدید، ظرفیت تخلیه و بارگیری بندر تا سال آینده دست‌کم ۵۰ درصد افزایش می‌یابد
از سوی دیگر، در بخش ریلی، پروژه راه‌آهن چابهار–زاهدان با رکورد ریل‌گذاری ۵۰ کیلومتر در ماه، یکی از سریع‌ترین طرح‌های زیربنایی کشور به شمار می‌رود.عباس خطیبی، معاون ساخت و توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل کشور، این پیشرفت را «نقطه عطفی در تاریخ ریلی ایران» می‌داند و می‌گوید که تکمیل این خط ۶۳۴ کیلومتری، چابهار را به شبکه سراسری ریلی متصل و مسیر ارتباطی ایران با آسیای مرکزی را کوتاه‌تر می‌کند.
پیشرفت ۸۴ درصدی پروژه نشان می‌دهد که تا پایان سال ۱۴۰۴، این مسیر آماده بهره‌برداری خواهد بود؛ تحولی که به گفته کارشناسان، می‌تواند چابهار را به دروازه طلایی کریدور شمال–جنوب تبدیل کند
در بُعد بین‌المللی نیز، هند به عنوان شریک راهبردی ایران نقش مهمی در توسعه این بندر ایفا می‌کند. شرکت بنادر جهانی هند (IPGL) در قالب توافق‌نامه‌ای ده‌ساله متعهد به سرمایه‌گذاری ۳۷۰ میلیون دلاری و اعطای ۲۵۰ میلیون دلار خط اعتباری برای تجهیز بندر شده است.
از زمان آغاز فعالیت هند در چابهار در سال ۲۰۱۸، بیش از ۸.۷ میلیون تن کالا از این بندر جابه‌جا شده و تعداد کشتی‌های پهلوگرفته از مرز ۴۵۰ فروند گذشته است
افزایش ۶۵۰ درصدی فعالیت کانتینری در سال ۲۰۲۴ میلادی نشان می‌دهد که چابهار وارد مرحله‌ای تازه از بلوغ عملیاتی شده است. این بندر اکنون ظرفیت سالانه ۹۰ هزار TEU کانتینر دارد و با تکمیل فاز دوم توسعه، انتظار می‌رود تا پایان سال جاری به ۱۳۰ هزار TEU برسد.
شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با افزایش ۱۵۳ درصدی ظرفیت عملیاتی خود، خطوط منظم کشتیرانی از چابهار به چین و هند را راه‌اندازی کرده است
حسن کریم‌نیا، کارشناس ترانزیت، عنوان کرد که اتصال ریلی چابهار، حلقه مفقوده کریدور شمال–جنوب را کامل می‌کند. این مسیر می‌تواند جنوب آسیا را از طریق ایران به اروپا متصل و ایران را به مرکز ثقل ترانزیت منطقه‌ای بدل کند.او افزود: تلاقی دو کریدور ITI و CPEC در چابهار، فرصتی تاریخی برای ایران است تا سهم خود را در تجارت اوراسیا بازیابد.به گفته وی، توسعه پس‌کرانه‌ها، تسهیل گمرکات و جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، لازمه تبدیل چابهار به هاب لجستیکی منطقه‌ای است.
چابهار؛ از رشد سه‌برابری عملیات تا تبدیل شدن به شاهرگ ترانزیتی اوراسیا
کریم‌نیا خاطرنشان کرد که حجم جابه‌جایی کالا در این بندر طی نیمه نخست امسال سه برابر شده و عبور کانتینرها از مرز ۶۰ هزار TEU گذشته است، اما بدون توسعه زیرساخت‌های پشتیبان، رسیدن به ظرفیت نیم‌میلیون TEU ممکن نخواهد بود.در سطح ژئواکونومیک، چابهار برای کشورهای محصور در خشکی مانند ازبکستان، ترکمنستان و قزاقستان، تنها مسیر دسترسی مستقیم به آب‌های آزاد محسوب می‌شود. افزوده شدن ترکمنستان به کریدور INSTC در سال ۲۰۲۳ نیز جایگاه منطقه‌ای ایران را بیش از پیش تقویت کرده است.
تحلیلگران معتقدند توسعه چابهار، علاوه بر منافع اقتصادی، آثار سیاسی و اجتماعی گسترده‌ایدر پی دارد
توسعه این بندر می‌تواند محرک اصلی رونق اقتصادی سواحل مکران و عاملی موثر در تثبیت جمعیت و اشتغال پایدار در جنوب شرق کشور باشد.در چشم‌انداز آینده، چابهار تنها یک بندر نیست، بلکه نمادی از اراده ملی برای پیوند ایران با اقتصاد جهانی است. تکمیل راه‌آهن و توسعه زیرساخت‌های بندری، ایران را در مسیر تبدیل‌شدن به بازیگری کلیدی در زنجیره تامین بین‌المللی قرار می‌دهد؛ جایگاهی که چابهار، دروازه ورود به آن خواهد بود.
منبع: فارس
مطالب مرتبط
