به گزارش گسترش تولید و تجارت ، تحریم­‌های نفتی باعث شده فروش نفت کشور، از روزی ۲.۵ میلیون بشکه به حدود ۳۰۰ هزار بشکه کاهش یابد. وابستگی بودجه به نفت از ۷۵ درصد در سال ۵۷، به ۳۲ درصد در سال ۹۷ رسیده‌­است. با این حال، کاهش فروش نفت، کسری بودجه ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی به همراه داشته‌­است. شاید این فشار، فرصتی باشد تا ایران برای همیشه  وابستگی اقتصاد خود به نفت را پایان دهد.

مالیات، جایگزین ۳ راهکار دولت

در جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، که در مردادماه امسال برگزار شد، ۳ راهکار برای جبران کسری بودجه اعلام گردید:

واگذاری و مولدسازی دارایی­‌های دولت توسط وزارت اقتصاد، یا همان خصوصی‌سازی

فروش اوراق مالی اسلامی مازاد قانون بودجه ۹۸

برداشت از صندوق توسعه ملی

هرکدام از این ۳ راهکار، تبعات بسیاری برای اقتصاد کشور دارد. مثلا خصوصی‌­سازی­‌های اخیر نشان داده که با بیکاری کارگران و نارضایتی عمومی همراه خواهد بود. فروش اوراق هم تنها بر بدهی دولت می­‌افزاید؛ زیرا ممکن است سال آینده دولت نتواند این اوراق را همراه با سودشان به خریداران بپردازد. برداشت از صندوق توسعه هم همیشه به عنوان آخرین راهکار بوده­‌است؛ زیرا این صندوق منابع مالی پروژه­‌های زیرساختی کشور را تامین می­‌کند.

کشورهایی که منابع نفتی ندارند، بیشتر بودجه خود را از محل اخذ مالیات تامین می­‌کنند. نسبت درآمد ناشی از مالیات به تولید ناخالص ملی در کشورهای در حال توسعه ۱۵ درصد و در کشورهای توسعه­‌یافته ۲۰ درصد است. حال آن که این نسبت در کشور ما بین ۷ تا ۸ درصد است و نشان از این دارد که مسئولین اقتصادی کشور تا حد زیادی از این منبع درآمدی مهم غافل شده‌­اند.

فرار مالیاتی مشاغل پردرآمد

مالیات بر درآمد، طبق نظر سازمان امور مالیاتی از سه گروه اخذ می‌شود: ۱) شرکت‌ها و اشخاص حقوقی ۲) مشاغل و افراد ۳) حقوق و دستمزد. میزان مالیات پرداخت­‌شده توسط هر گروه باید با سهم آن از تولید ناخالص ملی، رابطه مستقیم داشته ­باشد. این قاعده برای گروه یک و سه نسبتا برقرار است. اما گروه مشاغل و افراد، با وجود سهم ۳۶ درصدی در تولید ناخالص ملی، تنها ۹ هزار میلیارد تومان، معادل ۶ درصد، از درآمدهای مالیاتی را به خود اختصاص می‌دهد. حال آن که باتوجه به درآمد ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی این گروه، رقم واقعی مالیات این قشر نزدیک ۷۵ هزارمیلیارد تومان برآورد می­‌شود.

اندر حکایت مالیات پزشکان

پزشکان تا ۲۳ مرداد ماه امسال، ملزم به ثبت و استفاده از دستگاه کارتخوان شدند. گزارش­‌های مکرر فرار مالیاتی آن­ها سبب شد تا این الزام در قانون بودجه ۹۸ گذاشته ­شود. با توجه به تعداد زیاد پزشکان و درآمدهای کلان آن­ها، مرکز پژوهش‌های مجلس، درآمدهای مالیاتی آن­ها را  ۶۷۰۰ میلیارد تومان تخمین زده است. درحالی که براساس آمار سازمان امور مالیاتی، پزشکان تنها ۱۵۰میلیارد تومان مالیات می‌پردازند؛ که این میزان تنها ۲ درصد میزان مالیات واقعی آن­ها است. گفته می­‌شود وکلا هم حدود ۷۰۰۰ میلیارد تومان فرار مالیاتی دارند. مشاغل پردرآمد دیگری مانند آهن‌فروشان و طلافروشان نیز از سردمداران فرار مالیاتی هستند. رئیس سازمان امور مالیاتی اعلام کرده پس از پزشکان به سراغ متخلفان دیگر نیز خواهد­رفت.

تاکنون رقم­‌های مختلفی برای فرار مالیاتی در کشور اعلام شده‌­است. این رقم بین ۲۵ تا ۱۰۰ هزار میلیارد تومان متغیر است. بسیاری از کارشناسان، علت اصلی را کارشکنی مودیان مالیاتی می‌­دانند. یکی دیگر از دلایل هم عدم شفافیت تراکنش­‌های مالی افراد است. به گونه‌ای که وقتی در سال ۹۷، سازمان امور مالیاتی به اطلاعات تعدادی از تراکنش­‌های بانکی -و نه همه آن‌ها- دسترسی پیدا کرد، توانست حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان از کسانی مالیات بگیرد که تا به حال مالیات پرداخت نمی­‌کردند.

معافیت­‌های مالیاتی عجیب!

دلیل عمده دیگر کمبود درآمدهای مالیاتی کشور، معافیت­‌ها است. ۳۵ درصد از اقتصاد کشور هم چون بخش کشاورزی، فرهنگ، صادرات، مناطق آزاد و ویژه و… از مالیات معاف هستند. علاوه بر این، اقشار پردرآمدی مانند بازیگران به دلایل نامشخصی معافیت مالیاتی دارند. عدالت اقتصادی، یکی از عوامل معافیت مالیاتی در کشورها است؛ در حالی که این کار در کشور ما، بیشتر سبب بی­‌عدالتی شده­‌است. در نتیجه لازم است نسبت به کارکرد و درستی معافیت­‌های مالیاتی بررسی­‌های دقیق صورت گیرد تا دولت بدون دلیل موجه از درآمدهای مالیاتی بی­‌بهره نشود. در صورت اصلاح قانون معافیت­‌های مالیاتی پیش‌­بینی می‌شود رقمی معادل فرار مالیاتی نصیب دولت شود.

با توجه به بررسی­‌هایی که روی مالیات انجام شد، در صورت جلوگیری از فرار مالیاتی و تجدید نظر روی معافیت­‌ها، مالیات به تنهایی می­­‌تواند مشکل کسری بودجه دولت را حل کند. علاوه بر این، این کار وابستگی اقتصاد ایران به نفت را پایان می‌­دهد؛ وابستگی ای که بیش از نیم قرن است دست و پای اقتصاد کشور را بسته­‌است.

منبع : عیار آنلاین