گامی به سمت خاموشی شعله‌های فلز
در اسفندماه ۹۶، مجتمع هنگام به منظور استفاده از گازهای همراه نفت، به بهره‌برداری رسید. این مجتمع که طراحی، ساخت و راه‌اندازی آن به طور کامل توسط متخصصین ایرانی انجام گرفته روزانه از سوزاندن گازی معادل ۱۴ هزار بشکه نفت در میدان هنگام جلوگیری می‌کند.
مهدی علیپور
پدیده سوزاندن گازهای اضافه در محل استخراج نفت و گاز را مَشعَل‌سوزی می‌نامند. این کار به وسیله مشعل گازی یا فلر گازی که به آن دودکش مشعلی نیز می‌گویند، انجام می‌شود. ایران دارای رتبه سوم جهان ازلحاظ سوزاندن گازهای همراه یا همان گاز فلر است. روسیه و نیجریه بالاتر از ایران در جایگاه‌های اول و دوم قرار دارند. بر اساس ترازنامه هیدروکربوری کشور در سال ١٣٩١، در بازه زمانی سال‌های ١٣٨۶ تا پایان ١٣٩١ نزدیک به ٨١ میلیارد متر‌مکعب گاز تولیدی از میدان‌های نفتی ایران سوزانده شده که معادل سوزاندن حدود ۵۷۰ میلیون بشکه نفت در این سال‌ها است. بر همین اساس، استفاده و بهره‌برداری مفید از گاز فلر یا همان گاز همراه با نفت، یکی از دغدغه‌های اصلی صنعت نفت طی سالیان متوالی بوده است. سوزاندن گاز همراه نفت در واقع سوزاندن منابع ملی است. با روش‌های جایگزین سوزاندن گاز فلر نه تنها آلودگی هوا کاهش می‌یابد بلکه از افزایش گازهای گلخانه‌ای و درنتیجه افزایش دمای زمین نیز جلوگیری می‌شود. ازجمله این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت; بازگردانی گازهای مشعل برای ازدیاد برداشت از مخازن نفتی، استفاده از گازهای مشعل به عنوان خوراک جهت تولید محصولات پتروشیمی و شیمیایی، تولید انرژی الکتریسیته، استفاده از گاز فلر برای تولید CNG/LNG مورد نیاز خودروها، استفاده به‌منظور دی هیدراسیون و به کارگیری مایعات گاز طبیعی به‌عنوان خوراک واحدهای پتروشیمی.
طرح‌های NGL در کشور
اتان، پروپان، بوتان، ایزو بوتان و بنزین طبیعی هیدروکربن‌های همراه گاز هستند که تحت عنوان مایعات گاز طبیعی شناخته می‌شوند. این مایعات NGL نام داشته و به‌طور جداگانه و مجزا فروخته می‌شوند. از مزایای NGL می‌توان به افزایش بازیافت در چاه‌های نفت، فراهم آوردن مواد خام برای پالایشگاه‌های نفت و منابع انرژی برای نیروگاه‌های پتروشیمی اشاره داشت. ساخت و توسعه مجتمع NGL ضمن جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه و حفظ و صیانت از محیط‌زیست، بازده اقتصادی بالایی برای سرمایه‌گذاران داشته و درآمد مناسبی برای شرکت ملی نفت ایران به ارمغان می‌آورد. از ابتدای دولت دوازدهم بارها وزیر نفت وعده داده است که تا پایان این دولت، سوزاندن گاز فلر به پایان خواهد رسید. این ادعا در حالی مطرح شده است که روند تکمیل طرح‌های ان جی ال از اوایل دهه هشتاد تاکنون، بسیار کند بوده است و خاموش شدن شعله‌های فلر در تمامی میدان‌های نفتی کمی دور از ذهن است.
مجتمع هنگام
در جریان سفر استانی دولت دوازدهم به هرمزگان که در ۹ اسفند ۹۶ انجام گرفت مجتمع فرآورش گاز «هنگام» از سوی دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهور، به بهره‌برداری رسمی رسید. بورد، مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره ایران، پس از آیین گشایش رسمی مجتمع فرآورش گاز هنگام با اعلام سوزاندن روزانه گازی معادل ۱۴ هزار بشکه نفت در میدان هنگام اظهار داشت با بهره‌برداری از مجتمع فرآورش گاز هنگام از سوختن این حجم گاز جلوگیری می‌شود و روزانه بیش از ۷۰۰ هزار دلار صرفه اقتصادی حاصل می‌گردد. به گفته بورد مجموع سرمایه‌گذاری صورت گرفته در این طرح حدود ۷۰ میلیون یورو بوده است و در کمتر از یک سال بازگردانده می‌شود. اوایل بهمن‌ماه امسال با تزریق گازترش به تاسیسات فرآورش مجتمع هنگام، امکان پالایش و تولید گاز با استانداردهای شرکت ملی گاز ایران فراهم شد و از آن پس به‌طور میانگین روزانه حدود ۷۰ میلیون فوت مکعب گازهای همراه نفت به‌جای سوختن، برای تامین سوخت و خوراک صنایع و نیروگاه‌ها، تحویل شرکت ملى گاز می‌شود. از ویژگی‌های بارز مجتمع هنگام می‌توان به طراحی، ساخت و بهره‌برداری کامل از این مجتمع توسط متخصصان ایرانی اشاره کرد که این مهم برگ زرین دیگری در پرونده اراده و توان ملی در صنعت نفت می‌باشد.
