برگرفته از کتاب پای کار ایرانیم

منتشر شده از سوی صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک

از جمله عواملی که باعث شد اقتصاد کره جنوبی به یک اقتصاد برتر جهانی تبدیل شود نگاه ویژه دولتمردان این کشور به تقویت تولید بود.

دولت محور سرمایه‌‎گذاری

در مواردی هم که بخش خصوصی انگیزه‌های اقتصادی کافی برای سرمایه‎‌گذاری نداشته؛ با حمایت و پشتیبانی سرمایه‌گذاری زمینه مناسب را برای رشد صنعتی فراهم کرده است.

ملی شدن بخش بانکی در کشور کره جنوبی

دولت سرمایه‌گذاری های مستقیمی در بخش‌های مختلف انجام داد و هدایت منابع به سمت صنایع پیشران صورت گرفت.

معافیت مالیاتی به شرکت‌های بزرگ

دولت کره جنوبی با اعطای کمک‌های مختلف در قالب معافیت‌های مالیاتی و قانونی و در اختیار گذاشتن زمین‌های مصادره‌ای ژاپن به شرکت‌های صنعتی زمینه رشد آن‌ها را فراهم کرد.

دولتی برنامه‌ریز؛ اهدافی بزرگ

اتخاذ سیاست توجه به صرفه‌های بزرگ مقیاس در بنگاه‌ها و صنایع سبب شد تا بنگاه‌ها با هم ادغام شوند و بنگاه‌های بزرگ خلق شوند. کره‌ای‌ها الگوی تولید موفق را در صنایع بزرگ و بنگاه‌های  بزرگ می‌دیدند، اما در همین زمان از نگاه صادراتی غفلت نکردند. از جمله مصادیق این اقدامات، ادغام دو  تولیدکننده خودرو و پنج تولیدکننده PVC و ادغام‌های دهه 60 تا 80 میلادی در حوزه تولید کود، کشتی و صنایع ساختمانی بود.

شناسایی صنایع با پتانسیل بالا

سیاستگذاری جلوگیری از فعالیت صنایع غیرپویا و مشوق دادن به شرکت‌ها برای فعالیت در بخش‌هایی که قابلیت رشد دارند، سبب شد تا نظام اقتصادی کره جنوبی هدایت شود. در این خصوص میتوان به تعطیلی یک شرکت که فعال در صنعت موتورهای دیزل بود، اشاره کرد. در حالی که این شرکت یکی از سه شرکت فعال کره جنوبی بود. با تعطیلی شرکت فوق دو شرکت «هیوندای» و «سانگ یونگ» باقی ماندند که حیات آن‌ها تا امروز ادامه پیدا کرده است. دولت با تعطیلی شرکت اول در سال 1980 دو شرکت دیگر بازار را به دو قسمت تقسیم کرد و هر کدام در زمینه تخصصی مشغول فعالیت شدند.

از جمله اقدامات دولت کره جنوبی در هدایت صنایع بزرگ به منظور دستیابی به صرفه شرکت‌های بزرگ مقیاس می‌توان به ادغام شرکت های خودروسازی «سنارا» و «شین جین» اشاره کرد. این اتفاق در سال 1915 صورت گرفت و دولت با ادغام مزیت‌های جدیدی را در کارخانه بزرگ شده، به وجود آورد.

دولت به لحاظ اینکه بتواند پویایی صنایع را بالا ببرد و رخوت بر صنایع حاکم نشود شکلی از الگوی مدیریتی و مالکیتی قانونی را به وجود آورد که اگر یک گروه اقتصادی نتواند صنعتی را اداره کند، باید مالکیت آن کسب و کار را به گروه دیگر یا بخش عمومی واگذار کند. این روش نیز باعث ایجاد انگیزه کارآمدی میان گروه‌های اقتصادی می‌شد.

تطابق با دنیای دیجیتالی شده

جذب تکنولوژی در شرکت آهن و فولاد پوهانگ از ژاپن نمونه‌ای از بومی کردن و تطابق کره‌ای‌ها با الگوی جهانی که پس از دو دهه توانستند خودشان به آن مسلط شوند و حتی در اختیار آمریکایی‌ها قراردهند.

دخالت قدرتمندانه دولت

این کشور با حمیات های هوشمندانه دولت و تدوین برنامه‌های صنعتی شدن در بعضی بخش‌ها که برای آن‌ها پیش بینی رشد می‌کرد، مزیت ایجاد کند. هر جا که لازم بوده است تا صنعتی از چرخه فعالیت کنار بروند دولت دخالت کرده است و هر جا ضرورت داشته تا صنعتی مورد حمایت قرار بگیرد یا در یک بخش ادغام شود، دولت باز هم ورود کرده است.

یک گزارش نشان می‌دهد کره جنوبی برای حمایت از صنایع خود از 18 ابزار مختلف بهره برده است، که شامل این موارد است: کاهش ارزش دوره‌ای پول، دسترسی ترجیحی به واردات مورد نیاز برای تولید صادراتی، معافیت‌های تعرفه‌ای، تخفیف مالیاتی، مالیات غیرمستقیم داخلی، مالیات مستقیم کمتر، نرخ استهلاک تصاعدی، اتحقاق وارداتی، حفوف انحصاری، نرخ بهره یارانه‌ای، اعتبار ترجیحی، کاهش مالیات برخدمات عمومی و نرخ راه آهن، استقرار نظام بیمه اعتبار صادراتی و ضمانت‌نامه، مناطق آزاد تجاری، بنگاه‌های عمومی، پیشبرد فروش صادرات؛ دولت با ادغام تولیدکنندگان اصلی تجهیزات الکترونیکی سنگین، صنعت ماشین آلات را در 1980 بازسازی کرد و جایگاهی انحصاری به آن‌ها اعطا کرد. مجتمع صنعتی چنگوون متعلق  به شرکت هیوندای ملی شد و به دو جز تحت مدیریت سامسونگ و ال.جی تقسیم شد.

دولت در این مرحله برنامه‌‌های بهینه سازی را در بخش‌های مختلف اجرایی کرد. از جمله آن‌ها برنامه‌های بهینه سازی در صنعت کشتیرانی است که دولت طی آن تعداد شرکت‌ها در این بخش را نیز کاهش داد و از 60 شرکت به 15 شرکت تقلیل داد.

کسری تجاری بهانه حمایت نکردن نشد

استقراض پول از کشورهای خارجی و ورود ماشین آلات صنعتی به روز و مواد اولیه مورد نیاز تولید نخستین گام‌های کره جنوبی برای حرکت به سمت توسعه اقتصادی بود. در حالی که تامین منابع خارجی برای خرید ماشین آلات با حمایت دولت و از طریق بخش خصوصی صورت گرفت و دولت نقش حمایت کننده بخش خصوصی در این فرایند را برعهده گرفت. در زمانی که دولت در سال‌های کسری تجاری روبه رو بود، ورود ماشین‌آلات و مواد اولیه متوقف نشد و دولت با تمام توان از بنگاه‌های اقتصادی حمایت کرد. شرکت‌های بزرگی همچون سامسونگ، ال.جی و هیوندایی مولد تفکر حمایتی دولت کره هستند. با این رویکرد دولت حمایت از صادرات تولیدکنندگان را به شکلی حمایتی و موثر دنبال کرد، که سبب شد صادرات این شرکت‌ها هر روز بیشتر شود. تمرکز دولت در حمایت از تولیدات الکترونیک، فولاد و ماشین آلات سبک و سنگین بخش خصوصی در طول دوران توسعه کره جنوبی همواره با آهنگی افزایشی دنبال شده است. به طوری که سهم صادرات صنعتی کره از 7 درصد 1960 به 80 درصد 2012 رسید.