تونس؛ فرصتی راهبردی برای گشایش در بازار افریقا

به گزارش "گسترش تولید و تجارت" در پی سفرهای اخیر و امضای توافق‌نامه‌های دوجانبه با تونس، از جمله لغو روادید ۱۵ روزه، برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی، تقویت گردشگری و راه‌اندازی پروازهای مستقیم تهران-تونس، نگاه ایران به قاره افریقا جدی‌تر شده است. موقعیت جغرافیایی تونس، این کشور را به دروازه‌ای ایده‌آل برای ورود به بازارهای شمال افریقا تبدیل کرده است؛ بازارهایی که از اهمیت سیاسی و اقتصادی ویژه‌ای برای تهران برخوردارند. با این حال، تجربه نشان داده که بسیاری از این تفاهم‌نامه‌ها در حد اسناد باقی مانده و به مرحله اجرای عملیاتی نرسیده‌اند.

ظرفیت‌های نادیده گرفته شده؛ افریقا، بازار آینده صادرات ایران

مسعود برهمن، رئیس اتاق مشترک ایران و افریقا، با تاکید بر ظرفیت بالای بازارهای افریقایی برای صادرات کالاهایی چون محصولات کشاورزی، خدمات فنی و مهندسی و کالاهای اساسی، خواستار توجه بیشتر به این قاره شد. وی در نشستی با کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) اظهار داشت: «آفریقا یکی از مهم‌ترین مقاصد آینده تجارت ایران است و ما در اتاق مشترک ماموریت داریم با معرفی ظرفیت‌های بخش خصوصی، مسیر حضور گسترده‌تر تجار ایرانی را با توجه به ارتباطات و ظرفیت ICC در این بازار فراهم کنیم.»

موانع ساختاری؛ سد راه تجارت پایدار با افریقا

علیرغم ظرفیت‌های فراوان، فعالان اقتصادی همواره بر موانع متعددی که بر سر راه تجارت ایران و افریقا قرار دارد، انگشت گذاشته‌اند. مشکلاتی چون نقل و انتقال پول، هزینه بالای حمل‌ونقل، کمبود شناخت از بازارهای هدف و رقابت‌های منطقه‌ای، از جمله مهم‌ترین چالش‌هایی هستند که مانع از شکوفایی تجارت پایدار با این قاره می‌شوند. کارشناسان معتقدند رفع این موانع می‌تواند راه را برای حضور گسترده‌تر ایران در بازاری با بیش از یک میلیارد جمعیت هموار سازد.

راه‌کارهای عملیاتی؛ از حمل‌ونقل منظم تا تهاتر کالا

سید روح‌الله لطیفی، سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت، ضمن اشاره به رشد قابل توجه صادرات ایران به تونس در پنج ماه نخست سال جاری، بر لزوم توسعه روابط تجاری متناسب با اشتراکات سیاسی تاکید کرد. وی راه‌حل‌های پیشنهادی خود را اینگونه تشریح کرد: «مشکلات حمل و نقل باید حل شود تا کالاها به صورت منظم و با قیمت مناسب به تونس منتقل شوند و کالاهای این کشور هم به شکل منظم وارد ایران شوند. حوزه پولی و مالی باید توسعه یابد و امکان تهاتر کالا به کالا فراهم شود. همچنین معرفی ظرفیت‌ها و کالاها از طریق نمایشگاه‌ها، رسانه‌ها و رویدادهای تجاری اهمیت دارد.»

ظرفیت‌های بالقوه در آمار؛ فولاد ایران و محصولات کشاورزی

آمار تجارت ایران با تونس نشان‌دهنده ظرفیت بالقوه این بازار است؛ به طوری که در ۳ تا ۴ سال اخیر، تجارت آهن و فولاد ایران به تونس حدود ۷.۵ میلیون دلار ارزآوری داشته است. با این حال، محصولات کشاورزی ارزشمند ایران مانند کشمش و پسته، به دلیل نداشتن سیستم مالی و حمل و نقل مناسب، عمدتاً در بازارهایی مانند دبی عرضه شده و سپس به نام سایر کشورها وارد بازارهایی چون تونس و سایر کشورهای افریقایی می‌شوند. این مسئله، ضرورت رفع موانع ساختاری برای بهره‌مندی مستقیم ایران از این ظرفیت‌ها را دوچندان می‌کند.

چشم‌انداز آینده؛ از گرایش سیاسی تا همکاری اقتصادی

تحولات اخیر، نشان‌دهنده تلاش دو طرف برای تبدیل گرایش‌های سیاسی و فرهنگی به همکاری‌های اقتصادی پایدار است. با این حال، روابط اقتصادی ایران و تونس، و به تبع آن تجارت با افریقا، هنوز متناسب با ظرفیت‌های سیاسی موجود نبوده و سهم تجارت در این روابط اندک است. امید است با رفع موانع ساختاری و اجرای برنامه‌های عملیاتی، شاخص تجارت ایران در این بخش مهم اقتصادی به سطوح بالاتری رشد کند.