به گزارش گسترش تولید و تجارت ، اما در زمینه مباحث صنعتی می‌توان یک سیاست‌گذاری جامع انجام داد و براساس آن برنامه‌ریزی و مدیریت کرد و اقدامات اساسی را پیش برد. در معدن مباحث زمین‌شناسی اهمیت بسیاری دارد. بخش مکان‌گزینی و جغرافیایی حرفه‌ای دست ما نیست و تنها برنامه‌ریزی موضوعاتی مانند استخراج، اکتشاف و فرآوری معادن برعهده ماست.

بنابراین بحث خوشه‌های صنعتی همراه با مباحث آمایش سرزمینی مطرح می‌شود. در مبحث آمایش‌ سرزمین، این موضوع مطرح می‌شود که برای هر سرزمینی باید متناسب با ظرفیت‌ها، استعدادها و اقتصادهای محلی آن محیط برنامه‌ریزی کرد. درباره بحث معدن و خوشه‌های معدنی باید به ذخایر و ظرفیت‌های معدنی توجه داشت. با این هزینه‌های بالای حمل‌ونقل نمی‌توان منطقه‌ای که فاصله زیادی از معادن دارد را به‌عنوان قطب معدنی تعیین کرد. تفاوت اصلی صنایع معدنی و خوشه‌های معدنی در این است که برنامه‌ریزی صنایع معدنی در اختیار ماست و ما قادریم درباره آن تصمیم‌گیری کنیم. برای مثال مدیران و تصمیم‌گیران نمی‌توانند کارخانه‌های فرآوری معادن را در فاصله‌ای دور از معادن احداث کنند که این اقدام در حقیقت اقتصادی و به‌صرفه بودن طرح را از بین می‌برد. به همین خاطر واحدهای فرآوری باید در نزدیکی معادن باشد.

ذخایر زمین‌شناسی معادن

در زمینه خوشه‌های معدنی باید پهنه‌بندی از ظرفیت‌ها و ذخایر زمین‌شناسی داشته باشیم که البته سازمان صنعت، معدن و تجارت استان‌ها و ایمیدرو اقدامات مناسبی در این حوزه انجام داده‌اند؛ برای مثال در زمینه مباحثی همچون پهنه‌های اکتشافی و آنالیز مواد معدنی اقدامات موثری در سال‌های اخیر صورت گرفته است. در بحث خوشه‌های معدنی باید لایه‌های آماری و اطلاعاتی خود را در این حوزه گسترش و سپس برنامه‌ریزی جامع و کاملی در این حوزه انجام دهیم. همچنین باید متناسب با ذخایر معدنی امکانات زیرساختی را فراهم کنیم. در مباحث مرتبط با خوشه‌های معدنی این امر اهمیت دارد که واحد فرآوری محصولات معادن را در نزدیکی چند معدن ایجاد کنیم؛ برای مثال در منطقه‌ای مثل سیستان‌وبلوچستان، کرمان و خراسان نیاز است که باتوجه به ظرفیت‌های موجود، خوشه‌های معدنی مناسبی را ایجاد کنیم.

هم‌افزایی در معادن کوچک

موضوعی که در معادن کوچک اهمیت دارد، هم‌افزایی است، زیرا دنیا به سمت ادغام و هم‌افزایی حرکت می‌کند. مدیریت معادن کوچک در ظاهر با مبحث هم‌افزایی در تضاد است اما معادن تعدد و تکثر زیادی دارند و در صورتی که مدیریت این معادن در قالب کنسرسیوم‌ها و خوشه‌ها باشد می‌توان به‌درستی کار اکتشاف و استخراج و فرآوری را انجام داد. بسیاری از معادن ما در مناطق محروم قرار دارند و به‌طور قطع، بازگشایی یک معدن اشتغال و توسعه ایجاد می‌کند. البته ممکن است مشکلات زیست‌محیطی را نیز به همراه داشته باشد که زمانی که هماهنگی و یکپارچگی داشته باشیم حداکثر استفاده اقتصادی را از معادن خواهیم برد. خوشه‌های معدنی می‌توانند در کاهش عوارض و تاثیرات منفی زیست‌محیطی به معدنداران کمک کند و در حقیقت، مشکلات زیست محیطی را می‌توانیم از این طریق به حداقل ممکن برسانیم.

معدنداری سنتی

یکی از مشکلاتی که در کشور وجود دارد این است که معادن به‌صورت سنتی اداره و مدیریت می‌شوند. بسیاری از معدنداران در این حوزه دانش و اطلاعات کافی ندارند. طرح عناصر نادر و معادن کوچک باید به معدنداران در هدایت و راهبری کمک کند. در حقیقت انجمن‌های صنفی می‌توانند در حوزه معدنکاران زغال سنگ و معدنکاران سرب و روی عملکردی تاثیرگذار داشته باشند و اطلاعات تخصصی را گسترش بدهند. برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده اما باید ضمانت اجرایی نیز برای برنامه‌ها وجود داشته باشد. مسائل سیاسی، اجتماعی، کارگری، تاریخی و... در زمینه توسعه خوشه‌های معدنی تاثیر‌گذار بوده و هستند. در حوزه صنعت بسیاری از نهاد‌های ما قدیمی‌تر هستند اما در حوزه معدن کمتر نهادسازی شده است. همچنین کار تیمی در حوزه معدن رواج پیدا نکرده است. نوآوری‌ها و استارت‌آپ‌های معدنی ضعیف و نوپا هستند و نیاز به کار و هدایت بیشتری وجود دارد.

منبع : روزنامه صمت