به گزارش "گسترش تولید و تجارت" معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه ۳ هزار و ۵۰۰ کیلومتر خط ریلی جدید در کشور در قالب ۲۲ طرح در حال ساخت است، گفت: ساخت این میزان خط به حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز دارد[۱]. وی در توضیح این خبر گفت: ۵ مرکز استان همدان، کرمانشاه، آذربایجان غربی (ارومیه)، گیلان (رشت) و آذربایجان شرقی که مسیر جدیدی به تبریز است را در اولویت کاری داده‌ایم. خادمی با اشاره به اولویت‌هایی که موجب شد این ۵ مرکز زودتر از مراکز دیگر به شبکه ریلی وصل شود، گفت: نخست اینکه کار ساخت ریل در این مراکز سال‌ها بود که شروع‌شده اما تمام نشده بود، از طرف دیگر این مراکز رسیدن ریل به مرزها را تسهیل و بهره‌وری بالایی در حمل‌ونقل را نصیب کشور می‌کند، بنابراین تصمیم گرفتیم ساخت ریل در این مراکز را قبل از مراکز دیگر شروع کنیم.

خادمی با بیان این‌که در اتصال ۵ مرکز استان به شبکه ریلی از ۸۰ درصد منابع داخلی استفاده‌شده که ۲۰ درصد سرمایه خارجی برای خرید ریل بوده است، گفت: برای راه‌آهن همدان ۱۰۰۰ میلیارد تومان، کرمانشاه تا الآن ۹۰۰ میلیارد تومان، رشت ۱۴۰۰ میلیارد تومان، محور میانه به تبریز حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان و راه‌آهن ارومیه نیز ۴۰۰ میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد. به‌عبارت‌دیگر برای تکمیل این محورها مجموعاً به ۵ هزار ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.

آنچه دراین‌بین مورد غفلت قرارگرفته است عدم توجه به محورهای ریلی است که از اهمیت راهبردی بالاتری نسبت به خطوط نامبرده شده برخوردار بوده است. به‌عنوان‌مثال محور ریلی چابهار ـ زاهدان که عملیات اجرایی آن از ۷ سال گذشته شروع‌شده تاکنون تنها ۳۰ درصد پیشرفت داشته است. این در حالی است که این خط ترانزیتی قطعاً منافع بیشتری نسبت به خطوط مسافری تهران ـ همدان و مراغه ـ ارومیه به همراه خواهد داشت. برخلاف ادعای مطرح‌شده آنچه به‌عنوان اولویت دولت در توسعه شبکه ریلی مورد توجه قرار گرفته است اتصال مراکز استان‌های باقی مانده به شبکه ریلی است. در نگاه اول این اقدام دولت، مثبت ارزیابی می‌شود اما به اعتقاد کارشناسان آنچه در توسعه شبکه ریلی باید در اولویت قرار گیرد اتصال محورهای ترانزیتی و مراکز باری به شبکه ریلی است. چراکه در وهله اول وظیفه راه آهن حمل بار است. طبیعتاً عواید حاصل از بهره برداری این مسیرها که ضمن فعالسازی صنایع و ایجاد اشتغال، برای راه آهن درآمدزا خواهد بود می‌تواند صرف توسعه شبکه با هدف فراهم نمودن حمل و نقل ارزان قیمت برای مسافران شود.