با توجه به مشکلات تولید در کشور و تاثیر آن بر اشتغال به ویژه در شرایط تحریم کنونی، گفتگویی با علیرضا نبی دبیر انجمن تولیدکنندگان کشور در خصوص مسائل پیشرو کسب و کار در ایران انجام داده ­ایم که در ادامه می­خوانید:

در حال حاضر موانع کسب و کار و فعالیت تولیدی در ایران چیست؟

نبی: در بحث مبانی تولید و چالش­های تولید ما دو بخش داریم. یک بخش نرم ­افزاری و دیگری سخت­ افزاری است. در بخش نرم­ افزار مشکل ملی و همگانی وجود دارد و آن عدم اقبال به تولیدات داخلی است. در این حوزه به اشتباه تولیدات داخلی را کم کیفیت و بی­ کیفیت و تولیدات خارجی در هر سطحی را بهتر از تولیدات داخلی می­دانیم. این مشکل فرهنگی در طول سالیان به وجود آمده و الان تبدیل به کلونی بزرگی شده که هضمش نیاز به عزم همه دستگاه­ های متولی از سطح تا ذیل دارد.

در این مقطع مقام معظم رهبری با دعوت از کارآفرینان در این حوزه عملاً حساسیت موضوع را به تمام مدیران میانی و سطوح پایینی نظام یادآور شدند که ما در جنگ فرهنگی، سیاسی و امنیتی پیروز شدیم، باید در جنگ اقتصادی هم پیروز شویم این یک اتمام حجت است. در بخش نرم­افزار ما نیاز داریم همزمان با افزایش کیفیت در تولیدات داخلی توسط تولیدکنندگان، مردم نگاه خود را نسبت به تولید داخلی تغییر دهند. در این راستا باید اصحاب رسانه، خطبا، امامان جمعه و جماعت، دلسوزان ایران و انقلاب وارد میدان شوند و این تفکر غلط را از بین ببرند. در این خصوص ساخت سریال­ها، داستان­ها و مقاله ­ها باید به سمتی برود که نشان دهد کالای داخلی کالای کم ­کیفیتی نیست. زیرا یکی از موانع ما برای تولید، عدم فروش کالا در داخل کشور است. یعنی اگر کالای واحد تولیدی را بخریم مشکلی برای تولید ندارد.

مسئله اصلی سر همان بحث کالای ایرانی است که باید به صورت فرهنگ درآید که باور کنیم کالای ایرانی، کالای مرغوبی است. این امر نیاز به نظارت جامع کامل دارد و دولت باید به جای تصدی­گری و بنگاه­ داری به وظیفه نظارت ­گری برگردد تا بتواند به واحدهای تولیدی نظارت دقیق داشته باشد تا از استانداردهای مصوب شده و تعیین شده تخطی نکند. در این راستا اصحاب رسانه هم باید کمک کنند این اتفاق صورت بگیرد.

تسهیلات دولت از جمله ارائه معافیت به تولیدکنندگان تا چه اندازه در رونق تولید موثر است؟

نبی: در قسمت نرم­افزار، اگر دولت به وظیفه نظارت­گری خودش برگردد و از بنگاه­داری دست بردارد، بانک­ها نیز از طمع دست بردارند و به رسالت اصلی خودشان که تامین نقدینگی است برگردند طبیعتاً اتفاقات خوبی حتی در قسمت نرم افزار رخ خواهد داد. وقتی دولت کارش را درست انجام می­دهد، اتفاقات خوبی می­افتد. در بعد سخت افزار مشکل از دید من این است که برخی از مسئولین میانی چیزی به عنوان جنگ اقتصادی و شرایط اضطراری را قبول ندارد یا نمی­خواهند قبول کنند. می­گویند همه چیز عادی است. مدیران میانی نظام درک صحیحی نسبت به اینکه ما باید مشکل فلان واحد تولیدی با ۲۱ هزار نفر پرسنل را به طور جدی بررسی کنیم، ندارند.

من دبیر کل انجمن دارندگان نشان استاندارد کشور هستم و ۱۳۰۰ واحد زیرمجموعه ما مشغول به کار هستند. وقتی به آنها می­گوییم موانع کارتان را به ما معرفی کنید، عمدتاً همین مشکل هست که برای مدیران میانی فرقی ندارد من تولید کنم یا خیر. کارخانه من فعال باشد یا نباشد. دولت باید فکری برای چنین مدیران میانی بکند. وقتی ما با مسئولین ارشد نظام صحبت می­کنیم، با ما همصدا هستند. در جلسه­ ای آقای جهانگیری که صحبت می­کرد من احساس می­کردم او تولیدکننده­ای است که دارد مشکلات را بیان­ می­کند.

چه شده که مدیران میانی دنبال آمار پر کردن و آمار فرستادن هستند. به قول حضرت آقا زیر سر مسئولین بالشت نرم نگذارید. اینها خوابشان می­برد و ماشین را در دره می­اندازند. حرف درستی است. انگار برای مدیران میانی خیلی اهمیت ندارد. در حالی که یک قانون بر کشور حاکم است در یک استان کسب و کار رونق دارد و در دیگری حرکت آن کند است. چون با قوانین سلیقه ­ای رفتار می­شود. چرا مدیران میانی سلیقه­ای رفتار می­کنند؟ این مانع است. در حالی که دولت پذیرفته آب، برق و امنیت واحد صنعتی را تامین کند، اگر سرمایه در گردش در اختیارش نگذارد نمی­تواند کار کند. در حال حاضر تولیدکنندگان برای بانک­ها توجیه اقتصادی ندارد. چرا برای بانک­ها ساخت و ساخت برج­ها و آپارتمان­ها در همت غرب و اطراف دریاچه خلیج فارس جذابیت بیشتری دارد تا تسهیلات­ دهی به یک واحد صنعتی؟ نمی­گوییم به واحد صنعتی تسهیلات داده نمی­شود. اما فراگیری طرحهای تسهیلاتی برای افراد مختلف و تولیدکنندگان مختلف یکنواخت است؟ یکسان است؟ خیر. آیا عدالت مالیاتی برای ۸۶ هزار واحد صنعتی در کشور یکنواخت است؟ خیر. بسته به سلیقه دارد. آیا ترخیص مواد اولیه از گمرک با تعدد بخشنامه ­هایی که مثل دستگاه فتوکپی تولید می­شود آیا دارای چابکی و سرعت عمل است؟ خیر. فقط برای عده خاص و نه برای عموم تولیدکنندگان. اینها واقعیت­های موانع کسب و کار و تولید است.

 راهکارهای برون رفت از این موانع چیست؟

نبی: پیشنهاد من تاسیس ستادی با حضور همه وزارت­خانه است که این ستاد در ریاست جمهوری تشکیل شود و درخواست­ها به آنجا ارجاع شود. من اعتقادم بر این است مدیران میانی نمی­دانند چه خبر است. این ستاد باید اختیارات مدیران ارشد را داشته باشد اما بتواند به مدیران میانی وصل شود و دستور بدهد. باید یک پنجره واحد باشد که این پنجره واحد بتواند دستور العمل­ ها و همچنین مشکلات تولیدکنندگان را از طریق تشکل­ها به ستاد منتقل کند. در واقع ما نیاز به ستاد اضطراری داریم. برای کسی که کالایش در گمرک خراب می­شود ستاد تسهیل کاری نمی­تواند بکند باید ستاد اضطراری داشته باشیم. برای مثال مشکل واحد تولیدی که گمرک از او رشوه خواسته و او نداده است و الان ۵۰-۶۰ کانتیر مواد اولیه ­شان در گمرک ماده و ۶۰ روز است این واحد تولیدی تعطیل است، را باید به کجا انتقال دهیم؟باید با ایجاد ستاد مستقیم این مسائل اطلاع داده شود نه با نامه­ نگاری اداری. در حال حاضر مدیران گمرک و مدیران استان­ها برای خود حکومت می­کنند. اینها نباید اینقدر قدرت داشته باشند و قومی و قبیله­ ای عمل کنند. برای نمونه اگر من برای ترخیص کالایم به مرز بازرگان برویم امکان نخواهد بود زیرا من سه جرم بزرگ دارم اول اینکه همزمان و هم ­قبیله آنها نیستم، دوم اینکه بومی آن منطقه نیستم. و سوم اینکه نمی­خواهم رشوه بدهم.

حل این مشکل چندان پیچیده نیست. باید بازرس اعزام شود. چطور ممکن است مدیر سطح پایین به من بگویید برای ترخیص کالایت باید به من رشوه بدهی؟! بدون رشوه هیچ کسی کاری انجام نمی­دهد. انتقال مشکل به مدیران میانی هم آن را حل نخواهد کرد. زیرا شاید خودشان هم در این کار دخالت دارند. ما ستادی می­خواهیم که با تلفن زدن بتوانیم مشکل را حل کنیم. مثل اختصاص شماره تلفن خاص به آتش نشانی. در این صورت وقتی تولیدکننده نمی­تواند مواد اولیه­اش را ترخیص کند سریعا موضوع را انتقال دهد که اجازه ترخیص به دلیل نپرداختن رشوه مقدور نیست. در اینجا بازرس باید گزارش تهیه کند و ببیند برای مثال در مرز بازرگان چه می­گذرد. نشستن در تهران پشت درهای ریموت­دار مقابله با جنگ اقتصادی نیست.

جنگ اقتصادی ماشین دستمال کشیده برق انداخته، آسانسور اختصاصی و در ریموت­دار نیست. یک مدیر در حکومت مستضعفان  این مسئولیت را پذیرفته پس این تجمل­گرایی چیست؟ چطور از منِ سرباز این نظام توقع دارید بجنگنم زمانی که برخی مدیران هیچ درکی از شرایط من ندارند. من به عنوان دبیرکل انجمن تولیدکنندگان برای حل مشکل تولیدکننده کدامیک از مدیران ارشد را می­توانم ببینم که بگویم یک تولیدکننده نابینا ۶ ماه است واحدش تعطیل شده است. کسی که بار را در گمرک نگه داشته خوب می­داند من به رئیس مجلس و رئیس قوه قضائیه و مدیرکل گمرگ دسترسی ندارم. من سخنان آقا را از اخبار پیگیری کردم یک جمله حضرت آقا برای من بسیار بسیار جالب بود. ایشان فرمودند ما در جنگ تحمیلی پیروز شدیم، ما در جنگ سیاسی پیروز شدیم، ما در جنگ بر تحریم پیروز شدیم، باید بر جنگ اقتصادی پیروز شویم و سرداران و امیران جنگ اقتصادی شما تولیدکنندگان هستید.عیارآنلاین/