تجاری و ترانزیتی
کریدور بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC)
راه‌آهن رشت-آستارا یک قدم دیگر به اجرا نزدیک شد
خط ریلی رشت-آستارا مزایای اقتصادی، تجاری و ترانزیتی گسترده‌ای برای کشور دارد که همکاری ریلی سه‌جانبه ایران، آذربایجان و روسیه، این فرصت‌ها را به ثمر می‌نشاند.
به گزارش "گسترش تولید و تجارت" کریدور بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) به عنوان یک پروژه بین‌المللی میان سه کشور هند، ایران و روسیه در سال ۲۰۰۱ میلادی به تفاهم رسید.
این کریدور که اولین بار در سال ۱۹۹۲ به عنوان شاهراه ترانزیتی شماره ۹ اوراسیا در هلسینکی فنلاند معرفی شد که نقش به‌سزایی در تجارت و ترانزیت کالا میان شبه قاره هند،آسیای مرکزی، قفقاز، اروپای شمالی و مرکزی دارد
کارشناسان هدف اصلی این کریدور را ایجاد یک مسیر ترانزیتی کارآمد و مقرون‌به‌صرفه برای حمل کالاها از هند به اروپا از طریق مسیر ایران عنوان کرده‌اند به طوری که هزینه و زمان گذر کالا را به ترتیب ۳۰ و ۴۰ درصد نسبت به مسیر سنتی کانال سوئز کاهش می‌دهد.
مانع زدایی برای افزایش تبادلات تجاری
کریدور شمال-جنوب می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی در افزایش تبادلات تجاری، تحکیم روابط ژئوپلیتیکی، تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و کاهش وابستگی به غرب داشته‌باشد که براساس گزارش‌های سازمان ملل با توسعه زیرساخت‌ها و تسهیل فرآیندهای گمرکی این کریدور، حجم تجارت بین کشورهای عضو این کریدور تا سال ۲۰۳۰ به ۵۰۰ میلیارد دلار افزایش یابد.
چه موانعی بر سر راه کریدور شمال-جنوب وجود دارد؟
در کنار موانع نرم‌افزاری کریدور شمال-جنوب از جمله فرآیندهای گمرکی، مالی و بیمه‌ای، بخشی از پازل غربی کریدور شمال-جنوب یعنی خط‌آهن رشت_آستارا، نزدیک به ۲۴ سال است که معطل مانده‌است و هنوز اجرایی نشده‌است. توافقنامه اولیه احداث خط‌آهن رشت-آستارا به طول ۱۶۴ کیلومتر، بالاخره در اردیبهشت سال ۱۴۰۲ میان ایران و روسیه امضا شد و روس‌ها متعهد شدند در قالب موافقت‌نامه مذکور، تا سقف ۱.۶ میلیارد یورو در ساخت این خط ریلی سرمایه‌گذاری کنند.
رئیس‌جمهور در دیدار ساویف، معاون نخست‌وزیر روسیه، بر عزم جدی ایران برای تکمیل راهگذر شمال-جنوب تاکید کرد
رییس جمهور گفت: ایران به مفاد این توافقنامه پایبند است و طرف روسی می‌تواند هرچه سریع‌تر نقشه‌برداری‌ها از مسیر و مقدمات اجرای پروژه را آغاز کند.ساویف هم ضمن ابلاغ سلام گرم رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر کشورش به پزشکیان و دعوت از وی برای سفر به مسکو در اوایل سال ۲۰۲۵ میلادی، با اشاره به توافقنامه‌ی اجرای خط‌آهن رشت-آستارا، بر اراده‌ی دولت متبوعش برای اجرای این توافقنامه تاکید کرد و گفت: طرف روسی خط اعتباری لازم را تامین کرده و ضمن همکاری با دولت آذربایجان برای کریدور شمال-جنوب، خواهان اجرای این توافقنامه از سوی ایران است.مهدی محمدی، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت، عنوان کرد در سال‌های اخیر، چندین توافقنامه مهم بین ایران، آذربایجان و روسیه با محوریت کریدور شمال-جنوب امضا شده‌است که هدف آن‌ها تقویت همکاری‌ها در زمینه ترانزیت کالاها بوده‌است.
از مهم‌ترین توافق‌نامه‌ها، راه‌اندازی خط‌آهن رشت-آستارا با هدف اتصال شبکه ریلی ایران به جمهوری آذربایجان و سپس روسیه به منظور شکل‌گیری ترانزیت ریلی یکپارچه در سراسر این کریدور بوده‌است
مهدی باقری، کارشناس ترانزیت، در مصاحبه با خبرگزاری فارس اظهار کرد که خط ریلی رشت-آستارا مزایای ضرورت ارتباط با کشورهاي منطقه قفقاز، اشتراک اين طرح با کريدور ترانزیتی جنوب-غرب (خليج فارس به درياي سياه)، حجم بالاي تقاضاي ترابري در مناطق غربي روسيه، کاهش تعداد کشورهاي واسطه به يک کشور و مسير کوتاه‌تر به سمت اروپا در مقایسه با دو شاخه میانی (دریای خزر) و شاخه شرقی (آسیای مرکزی) را دارد.
احداث خط ریلی رشت-آستارا ضروری است
باقری در پایان گفت: نباید از فرصت‌های دریایخزر غافل بشویم. وی تصریح کرد با ارتباط مستقیم دریایی با روسیه، واسطه‌ای بین دو کشور وجود ندارد، مسیر جایگزینی برای مسیر آذربایجان به وقت ضرورت در دسترس می‌باشد و ظرفیت‌های قابل‌توجه کشورمان در کشتیرانی و تجارت دریایخزر احیا می‌شود.باقری در انتها افزود: بلاشک پیشبرد هم‌زمان دو پروژه یعنی احیای ظرفیت تجاری دریایخزر و احداث راه‌آهن رشت-آستارا، مزایای اقتصادی و ژئوپلیتیکی گسترده‌تری در اختیار ایران قرار می‌دهد.
مطالب مرتبط
